10 красавіка 120 год таму нарадзіўся Гаўрыла Гарэцкі — легендарны беларускі вучоны, геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, сталінскі вязень. Гаўрыла Гарэцкі заклаў асновы новай у СССР галіны ведаў — палеапатамалёгіі (вучэньня аб старажытных рэках), дамогся вяртаньня творчасьці свайго старэйшага брата Максіма Гарэцкага, прызнаньня яго клясыкам беларускай літаратуры.

10 красавіка 120 год таму нарадзіўся Гаўрыла Гарэцкі — легендарны беларускі вучоны, геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, сталінскі вязень. Гаўрыла Гарэцкі заклаў асновы новай у СССР галіны ведаў — палеапатамалёгіі (вучэньня аб старажытных рэках), дамогся вяртаньня творчасьці свайго старэйшага брата Максіма Гарэцкага, прызнаньня яго клясыкам беларускай літаратуры.

31 сакавіка 1989 года быў адкрыты музей гісторыі Нацыянальанй акадэміі навук Беларусі.

Для Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі 2020 год юбілейны. 95 гадоў таму 16 лютага 1925 года яна пачала сваё жыццё. Пра багатую гісторыю бібліятэкі распавядае загадчык навукова-бібліяграфічнага аддзела ЦНБ НАН Беларусі Алена Бандарэнка.

95-летие Центральной научной библиотеки им. Якуба Коласа НАН Беларуси является поводом вновь вернуться к ее истории. В этой истории было немало сотрудников, личные качества которых определяли перспективы развития учреждения на долгие годы вперед. К числу таковых относится второй заведующий библиотекой Института белорусской культуры и первый заведующий библиотекой Белорусской академии наук Климентий Исаакович Гурвич. Подробно об этой выдающейся личности рассказывает директор ЦНБ НАН Беларуси Александр Груша.

75-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне прысвячаецца новы праект Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі – “100 дзён да Вялікай Перамогі. Па старонках беларускіх газет 1945 г.”. З 30 студзеня па 9 мая 2020 г. штодня на партале бібліятэкі публікуюцца матэрыялы, якія адлюстроўваюць хроніку навін і падзей з публікацый адпаведнага перыяду ў газетах Савецкай Беларусі 1945 г.

Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа НАН Беларусі, другая па велічыні ў нашай краіне, святкуе 95-гадовы юбілей. Паводле слоў дырэктара бібліятэкі Аляксандра Грушы, супрацоўнікі, спасцігаючы гістарычны вопыт установы, фарміруюць традыцыі, стараюцца быць запатрабаванымі і ўважлівымі да запытаў грамадства. Пра гісторыю ўстановы распавядае навуковы супрацоўнік аддзела рэдкіх кніг і рукапісаў ЦНБ НАН Беларусі Алена Дзенісенка.

Міхаіл Савіцкі прайшоў праз тры самыя страшныя канцэнтрацыйныя лагеры і пісаў праўду, якую бачыў.Сёння споўнілася б 98 год аднаму з самых вядомых мастакоў Беларусі Міхаілу Савіцкаму.

12 февраля 1930 года родился Вальмен Аладов, заслуженный архитектор Беларуси. Среди основных работ - главный корпус Центрального НИИ механизации и электрификации сельского хозяйства АН БССР.

Асаблівасцю сённяшняга часу з'яўляецца выкарыстанне знакаў прыпынку ў выпадках, якія не адпавядаюць пунктуацыйным нормам. Вучаніца 11 класа сярэдняй школы №5Мастоў правяла пад кіраўніцтвам настаўніка даследаванне "Функцыянальная значнасць шматкроп'я ў сучаснай паэзіі". Частка даследавання прысвечана і гісторыі гэтага знака.Сама назва "шматкроп'е" замацавалася толькі ў 1937 годзе ў "Руска-беларускім слоўніку" АН БССР.

28 студзеня 1895 года нарадзіўся Аляксандр Ісакавіч Хацкевіч, дзяржаўны дзеяч Беларусі. У 1928 годзе ўзначаліў урадавую Камісію па рэарганізацыі Інстытута беларускай культуры ў Беларускую акадэмію навук.

Центральной научной библиотеке им. Якуба Коласа НАН Беларуси 16 февраля 2020 года исполняется 95 лет. О первом годе работы библиотеки Института белорусской культуры рассказывает директор ЦНБ НАН Беларуси Александр Груша.

Усё сваё жыццё ён аддаў тэатру і роднаму беларускаму слову, а яго абвінавацілі ў нацыяналізме. Машэраў асабіста распавядаў яму пра «адзіны савецкі народ» і «адну мову». А Ніл Гілевіч выступіў у яго абарону. 90 гадоў таму нарадзіўся беларускі мастацтвазнавец, культуролаг, дысідэнт Сцяпан Міско.

18 студзеня 1882 года нарадзіўся архітэктар Іосіф Рыгоравіч Лангбард. Сярод яго работ - галоўны корпус НАН Беларусі.

16 января 1990 года основан Институт социологии НАН Беларуси.

16 студзеня 1990 года заснаваны інстытут сацыялогіі НАН Беларусі.

16 января 1990 года основан Институт социологии НАН Беларуси.

Пасля здяйснення ў Расіі Вялікай Кастрычніцкай Сацыялістычнай Рэвалюцыі і стварэння СССР па ўсёй краіне пачалі з'яўляцца гарады, пасёлкі і сельскія населеныя пункты з новымі назвамі: Свярдлоўск, Ульянаўск, Ленінград, Краснагорск і г.д. У 1920-1930-х гадах стала модна мяняць і назвы старадаўніх паселішчаў, свае заключэнні аб мэтазгоднасці гэтага выдавала і Акадэмія навук БССР.

Калі зазірнуць у снежаньскія і студзеньскія нумары «Звязды» мінулага стагоддзя, можна даведацца, чым жыла маладая Беларусь, як пераадольвала няпростыя часы і як аднаўлялася пасля складаных выпрабаванняў. БССР была створана 1 студзеня 1919-га, і з гэтага часу кожны год у зімовых нумарах газеты падводзяцца вынікі, што зроблена, і ставяцца планы на наступны год. Першае дзесяцігодзе БССР сустракала буйнымі будоўлямі. У тым ліку газета паведамляла, як пачынаюць будавацца акадэмія навук, новы ВТНУ, клінічны гарадок, інстытут санітарыі і гігіены, інстытут прамысловасьці, палітэхнікум, розныя ўстановы НДІ і г. д.

Научно-исследовательскую работу в селекции льна начали целый век назад — в 1920 году на Горецкой сельскохозяйственной опытной станции при БГСХА. Результатом стало создание двух сортов льна-долгунца. В первые послевоенные годы работу возобновили на Белорусской зональной станции в городе Глубокое. С 1952 года полномасштабно селекцию льна стали вести на сельскохозяйственной опытной станции «Устье».

Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адзначае 90-гадовы юбілей. З гэтай нагоды пра гісторыю і дзейнасць установы распавядаюць дырэктар Інстытута гісторыі Вячаслаў Даніловіч і намеснік дырэктара па навуковай рабоце Вадзім Лакіза.

Сын объездчика лесничества Василий Купревич и мечтать не мог, что однажды станет ученым. На образование денег в семье не хватало. Судьбу мальчика решил случай. В лесу разгорелся пожар. И только отец Василия Феофиловича придумал, как победить пламя — встречным огнем. В благодарность хозяин лесничества граф Лубенский пообещал выполнить любую его просьбу. Феофил Леонович попросил помочь с деньгами на образование сыновей… Спустя годы, став президентом Академии наук БССР, Василий Купревич напишет: «Я низко склоняю голову перед моей первой учительницей Ниной Николаевной Савицкой. Она научила читать главную книгу человечества — книгу Природы». Многие идеи ученого стали основой для современных технологий биоорганического земледелия. А знаете ли вы, что Купревича цитировал во время презентации своего фильма сам Стэнли Кубрик?

Сын объездчика лесничества Василий Купревич и мечтать не мог, что однажды станет ученым. Спустя годы, став президентом Академии наук БССР, Василий Купревич напишет: «Я низко склоняю голову перед моей первой учительницей Ниной Николаевной Савицкой. Она научила читать главную книгу человечества — книгу Природы». Многие идеи ученого стали основой для современных технологий биоорганического земледелия.

С 15 декабря в ГУК «Музей битвы за Днепр» начала свою работу биографическая выставка, приуроченная к 100-летию со дня рождения Иллариона Мефодьевича Игнатенко, академика наук Национальной Академии наук Беларуси, человека, жизнь и деятельность которого на протяжении более чем 50 лет была посвящена исторической науке, юриспруденции и политике.

14 декабря 1884 года родился Антоний Флоровский, историк-славист. В 1967 году принял участие в сессии АН Беларуси, посвященной 450-летию белорусского книгопечатания.

У Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры адбылася вечарына, прысвечаная творчасці пісьменніка, перакладчыка і даследчыка айчыннай гісторыі Юрыя Кур'яновіча. Сярод яго кніг - "Старасвецкая лошыца", адзінае на сенняшні дзень выданне па гісторыі Лошыцкай сядзібы. Пад час архіўных даследаванняў аўтару пашчасціла знайсці рукапісныя дакументы, напісаныя першым старшынёй Інбелкульта Сцяпанам Некрашэвічам і Янкам Купалай.

5 снежня 2014 года у Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адкрыўся навукова-медыцынскі цэнтр "Клетачныя тэхналогіі".

5 декабря 2014 года в Национальной академии наук Беларуси был открыт Научно-медицинский центр "Клеточные технологии".

120-годдзю з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі Міхася Лынькова, якое адзначаецца сёння, Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры прысвяціў літаратурна-дакументальную экспазіцыю «Міхась Лынькоў: «…мой жыццёвы і творчы шлях».

Даследчык кірылічнага кнігадрукавання Беларусі, вучоны-скарыназнавец, вядучы медыявіст, доктар гістарычных навук Георгій Якаўлевіч Галенчанка, навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН, пачынаў свой працоўны шлях у аддзеле рэдкай кнігі.

Становление исторической науки в БССР происходило в сложные и противоречивые 1920-е годы. Ведущую роль получила марксистско-ленинская методология, чье утверждение связано с именем советского партийного деятеля, историка, члена-корреспондента АН БССР Самуила Хаимовича Агурского.

Прэмія імя вядомага навукоўца, нобелеўскага лаўрэата Жарэса Алфёрава заснавана ў Санкт-Пецярбургу, пра гэта ў сераду праінфармавала прэс-служба гарадской мэрыі.

Нядаўна выйшаў з друку 100-ы том «Беларускага кнігазбору» — выдавецкай сэрыі клясычнай беларускай літаратуры, якую распрацаваў і ўжо амаль чвэрць стагодзьдзя ажыцьцяўляе пісьменьнік і выдавец Кастусь Цьвірка. Гэтае выданьне стала зыходным пунктам нашай гутаркі пра самую сэрыю і пэрыпэтыі вакол яе.

15 кастрычніка спаўняецца 90 гадоў з часу стварэння Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Браніслаў Эпімах-Шыпіла - дзеяч беларускай культуры, выдавец, фалькларыст, мовазнаўца, літаратуразнаўца, супрацоўнік Інбелкульта, чалавек, які стаяў ля вытокаў стварэння Акадэміі навук Беларусі. Між тым выдання яго спадчыны мы пакуль не маем. Падрыхтаваны да друку рукапіс знаходзіцца ў выдавецтве.

Он считает, что в чем-то похож на каждого из братьев Карамазовых из любимого им романа Достоевского. Олег Бембель, некогда известный поэт, музыкант, философ, диссидент поневоле, работник Института философии и права АН БССР и, помимо прочего, сын знаменитого белорусского скульптора, почти четверть века живет и славит Господа в Свято-Успенском мужском монастыре в Жировичах. Пять лет назад он принял постриг под именем монаха Иоанна.

27 жніўня 2005 года вучоныя Інстытута глебазнаўства і аграхіміі НАН Беларусі стварылі аўтаматызаваную базу даных, у якой сабраны звесткі аб усіх глебах краіны.

21 августа 1951 года Совет министров БССР принял постановление "О мерах по восстановлению Ботанического сада АН БССР".

5 июня 1969 года Отдел механики полимеров АН БССР преобразован Институт механики металлополимерных систем им. В. А. Белого НАН Беларуси.

31 мая 1990 года Институт торфа реорганизован в Институт проблем использования природных ресурсов и экологии АНБ. Сегодня это Институт природопользования НАН Беларуси.

«Дом под тополями» — так называли дом Янки Купалы в районе Плебанских Мельниц. Судьба музея решилась в 1944 году на заседании Бюро Совета народных комиссаров БССР в Гомеле, а 31 июня того года первым директором была назначена вдова поэта Владислава Францевна Луцевич. К своему юбилею музей подготовил уникальную выставку «Музей 75», лучшие экспонаты, — соответственно количеству лет. Среди них - указ о создании музея Янки Купалы при Академии Наук БССР.

15 мая спаўняецца 40 гадоў з часу адкрыцця Музея старажытнабеларускай культуры Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі.

Нынешний год у Национальной академии наук юбилейный. За 90 лет в ее истории было немало героических и трагических страниц, непросто сложились судьбы многих ее руководителей. Но были и счастливые исключения. Жизнь Николая Борисевича, восьмого президента Академии наук Беларуси, которую он возглавлял в 1969-1987 годы, из этого числа. Хотя судьба не раз испытывала на прочность неординарного человека, выросшего до великого ученого из босоногого деревенского мальчишки.

17 красавіка 1932 года рашэннем СНК БССР у Мінску заснаваны Цэнтральны батанічны сад Акадэміі навук Беларусі.

После распада СССР, когда многие научные центры на постсоветском пространстве сдали свои позиции, белорусской науке удалось не только не снизить планку своих достижений, но и значительно поднять ее. Традиционно сильные академические школы физики, оптики и другие продолжили развиваться и совершенствоваться, неоднократно подтверждая свой авторитет на самом высоком международном уровне. Сегодня НАН — мощная научно-производственная корпорация, центры, объединения, опытные производства и экспериментальные базы которой выпускают наукоемкую продукцию, изготовленную в большинстве случаев по отечественным технологиям.

У колішняй коласаўскай сядзібе ў Мінску адкрылі экспазіцыю "У хвалях няспыннага руху: аўтамабільнымі шляхамі Якуба Коласа". Прз шэсць машын паэта можна даведацца пра значны адрэзак яго жыцця, працы ў НАН Беларусі на фоне гістарычнай і палітычнай сітуацыі XX стагоддзя ў нашай краіне.

31 сакавіка спаўняецца 30 гадоў з часу адкрыцця Музея гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Чтобы охарактеризовать доктора Михаила Кроля как специалиста, достаточно сказать, что он лечил Ленина. Впрочем, в медицинских и научных кругах наш земляк, академик БАН и член-корреспондент АН СССР, был известен не только как практикующий врач, но и учёный с мировым именем.

У 1920-х г. перад беларускімі нацыянальнымі коламі паўсталі новыя задачы. Для вядзення навуковай працы і аб'яднання дзеячаў навукі і культуры ў Менску быў арганізаваны Інстытут беларускай культуры, які ў 1928 г. быў перайменаваны ў Беларускую Акадэмію навук.

Настаўнік, салдат на перадавой Першай сусветнай, апантаны нацыянальнай ідэяй эсэр — ідэйны праціўнік бальшавікоў, супрацоўнік Наркамата асветы Савецкай Беларусі, ініцыятар і першы кіраўнік Інстытута беларускай культуры, віцэ-прэзідэнт Нацыянальнай акадэміі навук, дырэктар Інстытута мовазнаўства, ссыльны, пазбаўлены ўсіх званняў і рэгалій, асуджаны і расстраляны "вораг народа", рэабілітаваны і адноўлены на пасадзе акадэміка... Яго біяграфія так падобная на біяграфіі іншых дзеячаў таго часу. А вось гэта — менавіта пра яго, Сцяпана Некрашэвіча: апантаны філолаг, у многім дзякуючы якому беларуская мова з вуснай "мужыцкай" ператварылася ў мову народа асобнай рэспублікі — з правіламі, слоўнікамі, тэрміналогіяй.