Янка Купала і Якуб Колас - два галоўных імені ў гісторыі беларускай літаратуры. Таму нядзіўна, што імёнамі гэтых двух пісьменнікаў названы ўстановы, якія даследуюць мову і літаратуру. Інстытут мовазнаўства НАН Беларусі адзначыў 90-гадовы юбілей у 2019 годзе. Сёлета такое ж свята наступіла для Інстытута літаратуразнаўства.

10 студзеня 1921 года створана Навукова-тэрміналагічная камісія. На яе базе 30 студзеня 1922-га заснаваны Інстытут беларускай культуры.

Сёлета спаўняецца 90 гадоў з часу заснавання Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча НАН Беларусі.

13 лістапада 1930 года заснаваны Інстытут лесу НАН Беларусі.

13 ноября 2020 года Институт леса НАН Беларуси отмечает свое 90-летие.

Сто гадоў таму ў верасні—кастрычніку 1920 года вакол беларускіх зямель разыгралася сапраўдная драма — у Рызе паміж Расіяй і Польшчай пачаліся перагаворы аб аддзяленні на карысць апошняй часткі тэрыторый Беларусі. У віры падзей апынуўся Аляксандр Чарвякоў — першы кіраўнік савецкай рэспублікі. Пад яго кіраўніцтвам Беларусь, якая не мела да рэвалюцыі ні адной вышэйшай навучальнай установы, займела іх чатыры, і Акадэмію навук, і шэраг іншых устаноў.

Исторические пути к современной Гродненской области были длинными и извилистыми. 20 сентября 1944 года Указом Президиума Верховного Совета СССР были образованы три новые белорусские области: Бобруйская, Гродненская и Полоцкая. До наших дней сохранилась лишь Гродненская область. В рамках Гродненской области к 70-м годам ХХ века были сформированы современные системы здравоохранения, образования и научной деятельности, включая три университета и научные институты НАН Беларуси.

110 гадоў таму 17 верасня нарадзілася першы старшыня Вярхоўнага Савета БССР Надзея Грэкава. Суровыя выпрабаванні прынесла вайна. Грэкава — сакратар Казанскага гаркама партыі. 19 ліпеня ў Казані ў яе адбылася першая сустрэча з акадэмікам Ота Шмітам, вядомым палярнікам, якому была даручана эвакуацыя навуковых устаноў, 23 ліпеня Казань ужо сустракала першыя эшалоны з людзьмі, абсталяваннем, а гэта 33 навуковыя ўстановы, 5 тысяч навуковых супрацоўнікаў Акадэміі навук СССР з сем'ямі, сярод іх 39 акадэмікаў, 44 члены-карэспандэнты, 17 НДІ з Масквы, Ленінграда, Прэзідыума Акадэміі навук СССР, Акадэміі навук Беларусі.

5 жніўня 1975 года Нацыянальная акадэмія навук Беларусі ўзнагароджана ордэнам Дружбы народаў.

Даследаванне культуры ў яе рэгіянальных праявах мае важнае яўляючыся неад емнаи часткай культуры этнасу ў цэлым, рэгіянальная культура яскрава адлюстроўвае яе асаблівыя рысы. Усходняе Палессе — унікальны рэгіён Беларусі са сваімі адметнасцямі. Мэта дадзенага артыкула — прасачыць гісторыю этналагічнага вывучэння традыцыйнай матэрыяльнай культуры беларусаў Усходняга Палесся ў другой палове ХХ — пачатку ХХІ стст.

Імклівае вызваленне Беларусі летам 1944 г. паставіла перад беларускімі вучонымі пытанне вяртання і разгортвання працы Акадэміі навук на ўласнай зямлі - у Мінску. Аднак працэс звароту на практыцы апынуўся не такім лёгкім. У прыватнасці, Бібліятэка АН БССР і большаячастка абсталявання інстытутаў і лабараторый была разрабавана і вывезена акупантамі.

Правительство рассчитывает на постепенное восстановление пострадавших секторов экономики летом 2020 года. За счет чего произойдет восстановление и как будет развиваться экономика в ближайшей пятилетке — об этом в интервью рассказал министр экономики Александр Червяков. Параллельно укреплению традиционной промышленности министерство активно работает с НАН Беларуси над созданием инновационных предприятий.

В истории каждого учреждения есть периоды, делающие дальнейшее его существование, рост и развитие необратимыми, вопреки всем испытаниям. В истории Центральной научной библиотеки НАН Беларуси, которой в этом году исполнилось 95 лет, таким периодом стали сложные и противоречивые 1929-1941 гг. Об истории библиотеки в период стремительного роста ее фондов, развития широкой сети филиалов и первых утрат в период репрессий рассказывает директор ЦНБ НАН Беларуси Александр Груша.

Почти 90 лет Центральный ботанический сад НАН Беларуси делит с городом радости и печали. Время Великой Отечественной войны не было исключением. Саду не было и 10 лет, когда на Минск упали первые бомбы.

17 апреля 1932 года в Минске основан Центральный ботанический сад НАН Беларуси.

Сёлета споўнілася 120 гадоў з дня нараджэння выхаванца нашай акадэміі Гаўрылы Іванавіча Гарэцкага. Дарэчы, дзякуючы намаганням гэтага навукоўца, у Горках засталася вышэйшая навучальная ўстанова.

Знакаміты беларускі навуковец Гаўрыла Гарэцкі нарадзіўся 10 красавіка 1900 году ў вёсцы Малая Багацькаўка Мсьціслаўскага павету ў сям’і Івана і Еўфрасінні Гарэцкіх. У нашай гісторыі ён ведамы як геолаг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, дырэктар Беларускага навукова-даследчага інстытуту сельскай і лясной гаспадаркі, заслужаны дзеяч навукі Беларусі. З яго сям’і выйшаў і вядомы беларускі пісьменнік Максім Гарэцкі — старэйшы брат Гаўрылы.

10 красавіка 120 год таму нарадзіўся Гаўрыла Гарэцкі — легендарны беларускі вучоны, геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, сталінскі вязень. Гаўрыла Гарэцкі заклаў асновы новай у СССР галіны ведаў — палеапатамалёгіі (вучэньня аб старажытных рэках), дамогся вяртаньня творчасьці свайго старэйшага брата Максіма Гарэцкага, прызнаньня яго клясыкам беларускай літаратуры.

10 красавіка 120 год таму нарадзіўся Гаўрыла Гарэцкі — легендарны беларускі вучоны, геоляг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў і акадэмік Беларускай акадэміі навук, сталінскі вязень. Гаўрыла Гарэцкі заклаў асновы новай у СССР галіны ведаў — палеапатамалёгіі (вучэньня аб старажытных рэках), дамогся вяртаньня творчасьці свайго старэйшага брата Максіма Гарэцкага, прызнаньня яго клясыкам беларускай літаратуры.

31 сакавіка 1989 года быў адкрыты музей гісторыі Нацыянальанй акадэміі навук Беларусі.

Для Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі 2020 год юбілейны. 95 гадоў таму 16 лютага 1925 года яна пачала сваё жыццё. Пра багатую гісторыю бібліятэкі распавядае загадчык навукова-бібліяграфічнага аддзела ЦНБ НАН Беларусі Алена Бандарэнка.

95-летие Центральной научной библиотеки им. Якуба Коласа НАН Беларуси является поводом вновь вернуться к ее истории. В этой истории было немало сотрудников, личные качества которых определяли перспективы развития учреждения на долгие годы вперед. К числу таковых относится второй заведующий библиотекой Института белорусской культуры и первый заведующий библиотекой Белорусской академии наук Климентий Исаакович Гурвич. Подробно об этой выдающейся личности рассказывает директор ЦНБ НАН Беларуси Александр Груша.

75-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне прысвячаецца новы праект Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі – “100 дзён да Вялікай Перамогі. Па старонках беларускіх газет 1945 г.”. З 30 студзеня па 9 мая 2020 г. штодня на партале бібліятэкі публікуюцца матэрыялы, якія адлюстроўваюць хроніку навін і падзей з публікацый адпаведнага перыяду ў газетах Савецкай Беларусі 1945 г.

Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа НАН Беларусі, другая па велічыні ў нашай краіне, святкуе 95-гадовы юбілей. Паводле слоў дырэктара бібліятэкі Аляксандра Грушы, супрацоўнікі, спасцігаючы гістарычны вопыт установы, фарміруюць традыцыі, стараюцца быць запатрабаванымі і ўважлівымі да запытаў грамадства. Пра гісторыю ўстановы распавядае навуковы супрацоўнік аддзела рэдкіх кніг і рукапісаў ЦНБ НАН Беларусі Алена Дзенісенка.

Міхаіл Савіцкі прайшоў праз тры самыя страшныя канцэнтрацыйныя лагеры і пісаў праўду, якую бачыў.Сёння споўнілася б 98 год аднаму з самых вядомых мастакоў Беларусі Міхаілу Савіцкаму.

12 февраля 1930 года родился Вальмен Аладов, заслуженный архитектор Беларуси. Среди основных работ - главный корпус Центрального НИИ механизации и электрификации сельского хозяйства АН БССР.

Асаблівасцю сённяшняга часу з'яўляецца выкарыстанне знакаў прыпынку ў выпадках, якія не адпавядаюць пунктуацыйным нормам. Вучаніца 11 класа сярэдняй школы №5Мастоў правяла пад кіраўніцтвам настаўніка даследаванне "Функцыянальная значнасць шматкроп'я ў сучаснай паэзіі". Частка даследавання прысвечана і гісторыі гэтага знака.Сама назва "шматкроп'е" замацавалася толькі ў 1937 годзе ў "Руска-беларускім слоўніку" АН БССР.

28 студзеня 1895 года нарадзіўся Аляксандр Ісакавіч Хацкевіч, дзяржаўны дзеяч Беларусі. У 1928 годзе ўзначаліў урадавую Камісію па рэарганізацыі Інстытута беларускай культуры ў Беларускую акадэмію навук.

Центральной научной библиотеке им. Якуба Коласа НАН Беларуси 16 февраля 2020 года исполняется 95 лет. О первом годе работы библиотеки Института белорусской культуры рассказывает директор ЦНБ НАН Беларуси Александр Груша.

Усё сваё жыццё ён аддаў тэатру і роднаму беларускаму слову, а яго абвінавацілі ў нацыяналізме. Машэраў асабіста распавядаў яму пра «адзіны савецкі народ» і «адну мову». А Ніл Гілевіч выступіў у яго абарону. 90 гадоў таму нарадзіўся беларускі мастацтвазнавец, культуролаг, дысідэнт Сцяпан Міско.

18 студзеня 1882 года нарадзіўся архітэктар Іосіф Рыгоравіч Лангбард. Сярод яго работ - галоўны корпус НАН Беларусі.

16 января 1990 года основан Институт социологии НАН Беларуси.

16 студзеня 1990 года заснаваны інстытут сацыялогіі НАН Беларусі.

16 января 1990 года основан Институт социологии НАН Беларуси.

Пасля здяйснення ў Расіі Вялікай Кастрычніцкай Сацыялістычнай Рэвалюцыі і стварэння СССР па ўсёй краіне пачалі з'яўляцца гарады, пасёлкі і сельскія населеныя пункты з новымі назвамі: Свярдлоўск, Ульянаўск, Ленінград, Краснагорск і г.д. У 1920-1930-х гадах стала модна мяняць і назвы старадаўніх паселішчаў, свае заключэнні аб мэтазгоднасці гэтага выдавала і Акадэмія навук БССР.

Калі зазірнуць у снежаньскія і студзеньскія нумары «Звязды» мінулага стагоддзя, можна даведацца, чым жыла маладая Беларусь, як пераадольвала няпростыя часы і як аднаўлялася пасля складаных выпрабаванняў. БССР была створана 1 студзеня 1919-га, і з гэтага часу кожны год у зімовых нумарах газеты падводзяцца вынікі, што зроблена, і ставяцца планы на наступны год. Першае дзесяцігодзе БССР сустракала буйнымі будоўлямі. У тым ліку газета паведамляла, як пачынаюць будавацца акадэмія навук, новы ВТНУ, клінічны гарадок, інстытут санітарыі і гігіены, інстытут прамысловасьці, палітэхнікум, розныя ўстановы НДІ і г. д.

Научно-исследовательскую работу в селекции льна начали целый век назад — в 1920 году на Горецкой сельскохозяйственной опытной станции при БГСХА. Результатом стало создание двух сортов льна-долгунца. В первые послевоенные годы работу возобновили на Белорусской зональной станции в городе Глубокое. С 1952 года полномасштабно селекцию льна стали вести на сельскохозяйственной опытной станции «Устье».

Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адзначае 90-гадовы юбілей. З гэтай нагоды пра гісторыю і дзейнасць установы распавядаюць дырэктар Інстытута гісторыі Вячаслаў Даніловіч і намеснік дырэктара па навуковай рабоце Вадзім Лакіза.

Сын объездчика лесничества Василий Купревич и мечтать не мог, что однажды станет ученым. На образование денег в семье не хватало. Судьбу мальчика решил случай. В лесу разгорелся пожар. И только отец Василия Феофиловича придумал, как победить пламя — встречным огнем. В благодарность хозяин лесничества граф Лубенский пообещал выполнить любую его просьбу. Феофил Леонович попросил помочь с деньгами на образование сыновей… Спустя годы, став президентом Академии наук БССР, Василий Купревич напишет: «Я низко склоняю голову перед моей первой учительницей Ниной Николаевной Савицкой. Она научила читать главную книгу человечества — книгу Природы». Многие идеи ученого стали основой для современных технологий биоорганического земледелия. А знаете ли вы, что Купревича цитировал во время презентации своего фильма сам Стэнли Кубрик?

Сын объездчика лесничества Василий Купревич и мечтать не мог, что однажды станет ученым. Спустя годы, став президентом Академии наук БССР, Василий Купревич напишет: «Я низко склоняю голову перед моей первой учительницей Ниной Николаевной Савицкой. Она научила читать главную книгу человечества — книгу Природы». Многие идеи ученого стали основой для современных технологий биоорганического земледелия.

С 15 декабря в ГУК «Музей битвы за Днепр» начала свою работу биографическая выставка, приуроченная к 100-летию со дня рождения Иллариона Мефодьевича Игнатенко, академика наук Национальной Академии наук Беларуси, человека, жизнь и деятельность которого на протяжении более чем 50 лет была посвящена исторической науке, юриспруденции и политике.

14 декабря 1884 года родился Антоний Флоровский, историк-славист. В 1967 году принял участие в сессии АН Беларуси, посвященной 450-летию белорусского книгопечатания.

У Дзяржаўным музеі гісторыі беларускай літаратуры адбылася вечарына, прысвечаная творчасці пісьменніка, перакладчыка і даследчыка айчыннай гісторыі Юрыя Кур'яновіча. Сярод яго кніг - "Старасвецкая лошыца", адзінае на сенняшні дзень выданне па гісторыі Лошыцкай сядзібы. Пад час архіўных даследаванняў аўтару пашчасціла знайсці рукапісныя дакументы, напісаныя першым старшынёй Інбелкульта Сцяпанам Некрашэвічам і Янкам Купалай.

5 снежня 2014 года у Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адкрыўся навукова-медыцынскі цэнтр "Клетачныя тэхналогіі".

5 декабря 2014 года в Национальной академии наук Беларуси был открыт Научно-медицинский центр "Клеточные технологии".

120-годдзю з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі Міхася Лынькова, якое адзначаецца сёння, Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры прысвяціў літаратурна-дакументальную экспазіцыю «Міхась Лынькоў: «…мой жыццёвы і творчы шлях».

Даследчык кірылічнага кнігадрукавання Беларусі, вучоны-скарыназнавец, вядучы медыявіст, доктар гістарычных навук Георгій Якаўлевіч Галенчанка, навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН, пачынаў свой працоўны шлях у аддзеле рэдкай кнігі.

Становление исторической науки в БССР происходило в сложные и противоречивые 1920-е годы. Ведущую роль получила марксистско-ленинская методология, чье утверждение связано с именем советского партийного деятеля, историка, члена-корреспондента АН БССР Самуила Хаимовича Агурского.

Прэмія імя вядомага навукоўца, нобелеўскага лаўрэата Жарэса Алфёрава заснавана ў Санкт-Пецярбургу, пра гэта ў сераду праінфармавала прэс-служба гарадской мэрыі.

Нядаўна выйшаў з друку 100-ы том «Беларускага кнігазбору» — выдавецкай сэрыі клясычнай беларускай літаратуры, якую распрацаваў і ўжо амаль чвэрць стагодзьдзя ажыцьцяўляе пісьменьнік і выдавец Кастусь Цьвірка. Гэтае выданьне стала зыходным пунктам нашай гутаркі пра самую сэрыю і пэрыпэтыі вакол яе.