Нацыянальная акадэмія навук Беларусі ажыццяўляе сваю дзейнасць, кіруючыся Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, Законамі Рэспублікі Беларусь, іншымі актамі заканадаўства Рэспублікі Беларусь, а таксама Статутам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, зацверджаным Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 3 лютага 2003 г. № 56 «Аб некаторых пытаннях Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі», і іншымі актамі заканадаўства Рэспублікі Беларусь. Дадзеныя нарматыўныя прававыя акты вызначаюць прававыя асновы і гарантыі дзейнасці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі асноўныя прынцыпы яе ўзаемадзеяння з органамі дзяржаўнай улады, іншымі суб'ектамі і ўдзельнікамі навуковай, навукова-тэхнічнай і інавацыйнай дзейнасці
Дадаткова да статутных кірункаў дзейнасці Акадэміі навук, яе задачы, функцыі, кампетэнцыя і паўнамоцтвы вызначаны больш чым 100 дырэктывамі, дэкрэтамі і ўказамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, кодэксамі і законамі Рэспублікі Беларусь, якія рэгулююць разнастайныя бакі жыцця беларускай дзяржавы.
Асноўнымі нарматыўнымі прававымі актамі, якія рэгулююць паўнамоцтвы, кампетэнцыю і арганізацыйную структуру Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, з'яўляюцца: