У Нацыянальным архіве прайшла І Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Партызанскі архіў». Удзел у ім узяў і намеснік дырэктара Інстытута гісторыі НАН Беларусі Павел Трубчык.

У Любані пад кіраўніцтвам Наталлі Качанавай адбылося пасяджэнне экспертна-кансультатыўнага савета пры Прэзідыуме Савета Рэспублікі. Звяртаючыся да ўдзельнікаў пасяджэння, Наталля Качанава нагадала, што экспертна-кансультатыўны савет пры Прэзідыуме Савета Рэспублікі быў створаны з мэтай разгляду найбольш актуальных пытанняў, якія датычацца сацыяльна-эканамічнага развіцця нашай краіны. Напрыклад, пасяджэнне экспертна-кансультатыўнага савета пры Прэзідыуме Савета Рэспублікі на тэму «Аб актуальных праблемах развіцця фармацэўтычнай галіны Рэспублікі Беларусь» адбылося ў кастрычніку 2022 года ў сталіцы, на базе Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Сацыялагічнае даследаванне праведзена Інстытутам сацыялогіі НАН Беларусі ў ліпені-жніўні 2023 года. Большасць беларусаў лічаць дзяржсімволіку галоўным нацыянальным сімвалам краіны, распавядае дырэктар Інстытута сацыялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Мікалай Мыслівец.

Нягледзячы на ўведзеныя супраць Беларусі санкцыі, айчынная прамысловасць дэманструе станоўчыя вынікі і стабільнае функцыянаванне. Гэта асноўны лейтматыў даклада «Аб забеспячэнні ўстойлівай работы прамысловага комплексу ў 2023 годзе і ходзе рэалізацыі імпартазамяшчальных праектаў» намесніка прэм’ер-міністра. Развіваецца і распрацоўка айчыннага электрамабіля. Нацыянальнай акадэміяй навук вядзецца работа па стварэнні прамысловай вытворчасці электрамабіляў з максімальнай лакалізацыяй на базе кампанентнай базы, распрацаванай беларускімі вучонымі.

У Нацыянальным архіве прэзентавалі зборнік дакументаў «Хатынская трагедыя». Падчас прэзентацыі акадэмік-сакратар, член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Аляксандр Каваленя падкрэсліў, што Хатынь стала сімвалам трагедыі і смутку беларускага народа, перамогай дабра над злом.

З найноўшымі навуковымі распрацоўкамі беларускіх навукоўцаў і студэнтаў кіраўнік дзяржавы азнаёміўся на пляцоўцы Нацыянальнага выставачнага цэнтра «БелЭкспа». Дасягненні айчыннай навукі тут прадстаўлены ўзорамі электратранспарту і лятальных апаратаў, распрацоўкамі ў сферы штучнага інтэлекту і ІТ-тэхналогій, інавацыйным прыборабудаваннем, біятэхналогіямі, мецынскай тэхнікай і фармацэўтыкай. Як у размове з журналістамі адзначыў старшыня Прэзідыуму Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Уладзімір Гусакоў, на выстаўцы навукова-тэхнічных дасягненняў «Беларусь інтэлектуальная» прадстаўлены самыя апошнія навінкі, самыя апошнія распрацоўкі.

Адно з пытанняў, на якое прапаноўвалася адказаць удзельнікам сацдаследавання, гучала так: «Што для вас значыць быць патрыётам Беларусі?» Пра вынікі паведаміў дырэктар Інстытута сацыялогіі НАН Беларусі Мікалай Мыслівец.

Чарговай нагодай пагаварыць аб ролі партызан у барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў стала 80-годдзе стварэння Беларускага штаба партызанскага руху. Падчас міжнароднага круглага стала «У мэтах узмацнення сувязі і кіраўніцтва партызанскімі атрадамі Беларусі...», які адбыўся ў Нацыянальным архіве, вядучыя спецыялісты па ваеннай гісторыі, у тым ліку загадчык Цэнтра ваеннай гісторыі Беларусі Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксей Літвін, расказалі аб малавядомых фактах партызанскага руху, падзяліліся сваімі поглядамі на недакладную інтэрпрэтацыю гістарычных фактаў.

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка наведаў з рабочай паездкай Брэсцкую вобласць. Падчас візіту ў гаспадарку «Жураўлінае» вялікую ўвагу ўдзялілі рапсу. Загадчыца адззела алейных культур Навукова-практычнага цэнтра НАН Беларусі па земляробстве Ядвіга Пілюк растлумачыла, чаму для Беларусі гэта перспектыўная культура.

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка наведаў селекцыйна-насенняводчы комплекс Навукова-практычнага цэнтра Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па земляробстве, дзе азнаёміўся з эксперыментальнымі палямі.

За два дні работы форума рэгіёнаў Беларусі і Расіі было заключана каля 60 пагадненняў аб міжрэгіанальнам супрацоўніцтве, падпісана кантрактаў на суму звыш 2,5 мільярда беларускіх рублёў. Форумы рэгіёнаў Беларусі і Расіі сталі таксама дзейсным інструментам па нарошчванні навуковых сувязяў, адзначыў старшыня Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Уладзімір Гусакоў.

У Белдзяржмузеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны адбыўся круглы стол на тэму генацыду беларускага народа. Удзел у ім узяў і загадчык цэнтра ваеннай гісторыі і міждзяржаўных адносін Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Аляксей Літвін.

Дырэктар навукова-тэхнічнага цэнтра "ЛЭМТ" БелОМА Аляксей Шкадарэвіч распавядае аб новых распрацоўках, спецыялістах, якія ствараюць высокаінтэлектуальную прадукцыю, і перспектывах. Многія поспехі цэнтра абумоўлены добрымі кантактамі з навуковымі ўстановамі Беларусі. У першую чаргу прадпрыемства супрацоўнічае з Інстытутам фізікі, Фізіка-тэхнічным інстытутам і НПА парашковай металургіі НАН Беларусі.

Цяпер у Нацыянальным дзіцячым адукацыйна-аздараўленчым цэнтры «Зубраня» адпачываюць не сіроты і тыя, хто пацярпеў падчас узброенага канфлікту, а таленавітыя і адораныя юныя сірыйцы. 18 студзеня сірыйскія школьнікі наведалі Нацыянальную акадэмію навук Беларусі і азнаёміліся з апошнімі распрацоўкамі беларускіх вучоных. Як пацвердзіў старшыня Савета маладых вучоных аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі Станіслаў Юрэцкі, у гэтых дзяцей высокія шанцы паступіць у ВНУ нашай краіны.

Напярэдадні свайго 90-годдзя адзін з вядучых архіваў Беларусі сабраў за круглым сталом у Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі гісторыкаў, архівістаў і экспертаў. Акрамя абмеркавання надзённых пытанняў і перспектыў у развіцці архіўнай справы, было прэзентавана гісторыка-дакументальнае выданне, якое расказвае пра асноўныя гістарычныя вехі Нацыянальнага архіва Беларусі. Без супрацоўніцтва вучоных і архівістаў казаць аб ідэалагічнай рабоце, развіцці культуры, мовы і літаратуры немагчыма, перакананы акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі, член-карэспандэнт Аляксандр Каваленя.

«Беларуская думка» адзначае 95-годдзе. Нягледзячы на дастаткова сур'ёзны ўзрост, выданне па-ранейшаму асвятляе найбольш актуальныя аспекты жыццядзейнасці, адлюстроўвае пытанні, якія хвалююць сучаснае грамадства. Падчас круглага стала, які прайшоў у межах XХІ Міжнароднай спецыялізаванай выстаўкі «СМІ ў Беларусі», сваімі думкамі пра часопіс і яго ролю ў грамадстве падзяліліся акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Аляксандр Каваленя, дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі Вячаслаў Даніловіч.

Уладзімір Казачонак, які ўдзельнічаў у легендарным выпуску падпольнай «Звязды» ў акупаваным Мінску, у пасляваенны час таксама быў адным з прэтэндэнтаў на рэдактарства ў газеце, рэдакцыю якой так старанна шукалі фашысты. Па ўспамінах некаторых падпольшчыкаў, Уладзімір Сцяпанавіч рабіў многае дзеля таго, каб газета выйшла ў свет. Іншыя, называючы яго госцем падполля, увогуле аспрэчвалі дачыненне Казачонка да ваеннай «Звязды». Але экспертыза газетных нумароў пацвердзіла адваротнае. Уладзіміру Казачонку пашчасціла больш, чым многім яго калегам па выданні падпольнай газеты. Перажыўшы вайну, ён працаваў у Беларускім дзяржаўным выдавецтве, Акадэміі навук БССР.

На Выстаўцы «Забыццю не падлягае» у Нацыянальным архіве Беларусі шырокай грамадскасці таксама прэзентавалі зборнікі дакументаў і матэрыялаў «Трасцянец. Трагедыя народаў Еўропы. Памяць у Беларусі», «Лагеры савецкіх ваеннапалонных. 1941 — 1944 гг.» і даведнік «Асуджэнне замежных ваеннапалонных і інтэрніраваных у Беларусі. 1944 — 1951 гг.». Як лічыць дырэктар Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Вячаслаў Даніловіч, Нацыянальны архіў Беларусі робіць вельмі вялікую і важную справу.

Каб у чарговы раз даць адпор фальсіфікатарам і псеўда гісторыкам, абмеркаваць шляхі захавання і перадачыагульнай гістарычнай памяці, на парозе 70-годдзя Вялікай Перамогі ў Выдавецкім доме «Звязда» прайшоў «круглы стол» пад назвай «Перамога — назаўсёды!». У ім прынялі ўдзел акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі, член-карэспандэнт Аляксандр Каваленя, дырэктар Інстытута гісторыі Нацыянальнай ака дэ міі на вук Вя ча слаў ДА НІ ЛО ВІЧ, га лоў ны ар хі віст На цы я наль на га ар хі ва Вя ча слаў СЕ ЛЯ МЕ НЕЎ, за гад чык цэнт ра гіс то- рыі пост ін дуст ры яль на га гра мад ства Ін сты ту та гіс то рыі На цы я наль най ака дэ міі на вук Ула дзі мір КУЗЬ МЕН КА

17 аўтараў далучылася да вялікай справы, у выніку якой выйшла калектыўная манаграфія «Рыжскі мір у лёсе беларускага народа». Вучоныя Нацыянальнай акадэміі навук, гісторыкі беларускіх ВНУ і супрацоўнікі Інстытута нацыянальнай бяспекі. Адзін з аўтараў манаграфіі, дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі Вячаслаў Даніловіч падкрэсліў, што наспела неабходнасць весці размову пра знакавыя ў нашай гісторыі падзеі з беларускага пункту гледжання.

Бягучы год адзначаны адметнай датай у гісторыі Беларусі. У ліпені споўнілася 70 гадоў з дня вызвалення нашай краіны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Доктар гістарычных навук, прафесар, акадэмік-сакратар аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі, член-карэспандэнт Аляксандр Каваленя распавядае пра асабісты інтарэс да Вялікай Айчыннай вайны, фарміраванне гістарычнага светапогляду і барацьбу з фальсіфікацыямі ваенных падзей.

Створаны яшчэ перад Вялікай Айчыннай вайной, ён аб'яднаў вакол сябе лепшых гісторыкаў БССР. Першыя наву ковыя даследаванні і адкрыцці здзяйсняліся падкіраўніцтвам легендарнага Усевалада Ігнатоўскага — на той момант яшчэ і прэзідэнта Акадэміі навук. Сёння Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук — мекка айчыннай гістарычнай навукі. Дырэктар установы, кандыдат гістарычных навук, дацэнт Вячаслаў Даніловіч разважае аб 85-гадовым юбілеі Інстытута.

Міжнародная навуковая канферэнцыя «Першая сусветная вайна ў народнай памяці і мастацкім адлюстраванні» сабрала ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі больш за 100 навукоўцаў з 11 краін свету. Як расказаў дырэктар Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Аляксандр Лакотка у гады Першай сусветнай вайны нараджаліся творы паэзіі і прозы, творы мастацтва, галоўная ідэя якіх заключалася ў пошуку інтэрнацыянальных асноў мастацтва і культуры.

Старшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Міхаіл Смальянінавы распавеў аб Першай міравой вайне, як яна змяніла многія уяўлення пра нашу цывілізацыю, пра месца чалавека у грамадстве, змяніла палітычныя і эканамічныя аспекты жыцця.

28 ліпеня 2014 года спаўняецца роўна 100 гадоў з пачатку аднаго з самых кровапралітных і масштабных узброеных канфліктаў у гісторыі чалавецтва - Першай сусветнай вайны. У Беларусі заўсёды надавалася вялікая ўвага тым падзеям, падкрэслівае дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі Вячаслаў Даніловіч. Вядецца актыўная праца па ўвекавечванні памяці ахвяр вайны, стварэнне музеяў.

У дні святкавання 70-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў беларускія даследчыкі прэзентавалі новыя творы. У Нацыянальным архіве краіны ўбачылі свет зборнікі дакументаў і матэрыялаў «Партызаны ў аперацыі «Баграціён» і «Хатынскі некропаль». У значнасці праведзенай работы перакананы і акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі Аляксандр Каваленя.

Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны расчыняе дзверы новага будынка. Свае думкі накшталт падзеі выказвае і Вячаслаў Даніловіч, дырэктар Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Для беларусаў тэма Вялікай Айчыннай вайны заўсёды будзе актуальнай, у Інстытуце гісторыі НАН створаны спецыяльны аддзел, прысвечаны гэтай складанай тэме. Невыпадкова ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі пры падтрымцы Міністэрства абароны адбылася міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Беларусь: памятнае лета 1944 года». На канферэнцыі выступіў старшыня прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Уладзімір Гусакоў, шматлікія замежныя госці.

У Цэнт­раль­най на­ву­ко­вай біб­лі­я­тэ­цы імя Я. Ко­ла­са НАН Бе­ла­ру­сі ад­бы­ла­ся прэ­зен­та­цыя кні­гі Ва­лян­ці­ны Бя­ля­ві­най «Бе­ла­русь у га­ды Пер­шай су­свет­най вай­ны». Падзею пракаментавалі ды­рэк­тар Цэнт­ра да­сле­да­ван­няў бе­ла­рус­кай куль­ту­ры, мо­вы і лі­та­ра­ту­ры НАН Бе­ла­ру­сі Аляк­сандр Лакотка і ды­рэк­тар Цэнт­раль­най на­ву­ко­вай біб­лі­я­тэ­кі імя Я. Ко­ла­са НАН Бе­ла­ру­сі Аляк­сандр Груша. Да ім­прэ­зы ў біб­лі­я­тэ­цы ар­га­ні­за­ва­на вы­ста­ва «Вя­лі­кая за­бы­тая вай­на», з экс­па­зі­цы­яй якой гасцей па­зна­ё­мі­ла за­гад­чы­ца сек­та­ра кні­га­знаў­ства ад­дзе­ла рэд­кіх кніг і ру­ка­пі­саў Але­на Цітавец.

«Нішто так не яднае народы постсавецкай прасторы, як памяць пра вайну», — лічаць удзельнікі VІІІ Беларускага міжнароднага медыяфоруму «Партнёрства ў імя будучыні: гісторыка-культурная спадчына як фактар яднання», якія сабраліся падчас «круглага стала» ў Мастацкай галерэі Міхаіла Савіцкага. Вячаслаў Даніловіч, дырэктар Інстытута гісторыі НАН, кандыдат гістарычных навук: «Беларусь — унікальная краіна, у гісторыі якой вялікае значэнне мае перыяд Вялікай Айчыннай вайны. Гэты перыяд для Бацькаўшчыны поўніцца вялікімі гераічнымі здзяйсненнямі. Дастаткова толькі ўспомніць, што мільёны ўраджэнцаў Беларусі ваявалі на франтах Вялікай Айчыннай вайны».

Напярэдадні 70-х угодкаў спалення Хатыні ў беларускай сталіцы падчас Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі "Хатынь: 1943-2013. Падзея. Людзі. Памяць" сустрэліся вучоныя і прадстаўнікі грамадскіх арганізацый Беларусі, Расіі, Германіі, Польшчы, Украіны і іншых краін каб ушанаваць памяць жыхароў спаленых вёсак, абмеркаваць праблему мемарыялізацыі гістарычных мясцін Другой сусветнай вайны. Сваю думку наконт Хатынскай трагедыі таксама выказаў акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі Аляксандр Каваленя.

Урачысты вечар, які днямі адбыўся ў Беларускай дзяржаўнай філармоніі, стаў заключным мерапрыемствам у насычаным на юбілейныя падзеі годзе. Ушанаванне памяці песняроў Беларусі сёлета было надзвычай маштабным. Кожны, хто хацеў, зрабіў свой унёсак у агульную справу. Найбольш актыўныя з рук міністра культуры атрымалі падзячныя лісты ад намесніка прэм´ер-міністра Рэспублікі Беларусь Анатоля Тозіка. Сярод іх прафесар, член-карэспандэнт Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі Міхаіл Мушынскі — "За значны ўклад у навукова-даследчую работу па вывучэнні творчай і жыццёвай спадчыны народнага паэта Беларусі Якуба Коласа".

Ігар Капылоў, вучоны сакратар Інстытута мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі разважае аб паходжанні назвы раённага цэнтра Віцебскай вобласці.