Сістэматычнае вывучэнне курса гісторыі Беларусі ў школе пачынаецца ў 6 класе. Надзвычай важна ў гэты перыяд зацікавіць дзяцей новым прадметам. Асабліва з улікам новых адкрыццеў вучоных Інстытута гісторыі НАН Беларусі. Аб гэтым размова са Сцяпанам Цемушавым, доктарам гістарычных навук і аўтарам школьных падручнікаў.

Рэспубліканская дыктоўка па беларускай мове адбудецца 21 лютага на базе Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі. Аб гэтым расказаў дырэктар філіяла «Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа» Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Ігар Капылоў.

Конкурс на лепшую назву хот-дога з дэгустацыяй і забаўляльнай праграмай для дзяцей прайшоў у сярэдняй школе № 52 Мінска. Тут рэалізуецца пілотны праект па харчаванні, і хот-дог стаў новай стравай, якая з’явілася ў меню школьнай сталовай. Распрацавана яно было з дапамогай НПЦ НАН Беларусі па харчаванні.

У мінскай сярэдняй школе № 22 ужо 15 гадоў праходзяць заняткі міжшкольнага гарадскога факультатыву "Практыка па хіміі", якім кіруе выдатнік адукацыі, былы супрацоўнік Інстытута агульнай і неарганічнай хіміі НАН Беларусі Лілія Францаўна Казак.

Прэзентацыя вучэбна-метадычнага комплексу "Вялікая Айчынная вайна савецкага народа (у кантэксце Другой сусветнай вайны)" для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з рускай (беларускай) мовай навучання прайшла ў Інстытуце гісторыі НАН Беларусі.

Летам гэтага года 180 навучэнцаў устаноў адукацыі Лепельскага раёна Віцебскай вобласці ва ўзросце ад 14 да 18 гадоў сумесна з упраўленнем па працы, занятасці і сацыяльнай абароне насельніцтва будуць удзельнічаць у праграме "Другасная занятасць". Пра гэта расказаў начальнік раённага аддзела адукацыі Анатоль Міхайлавіч Карпіцкі. Вучняў запрашаюць у лагеры працы і адпачынку. У мінулым годзе вучні Слабадской сярэдняй школы праводзілі раскопкі стаянкі бронзавага веку ў палатачным лагеры сумесна з супрацоўнікамі Інстытута гісторыі НАН Беларусі.

179 навучэнцаў з усіх рэгіёнаў Беларусі абаранілі свае навукова-даследчыя работы ў публічнай дыскусіі падчас заключнага этапу рэспубліканскіх конкурсаў работ даследчага характару (канферэнцый) навучэнцаў. У склад журы увайшлі і навукоўцы інстытутаў НАН Беларусі.

Установы адукацыі Шчучынскага раёна Гродзенскай вобласці паспяхова развіваюцца па трох асноўных вектарах: іміджавы, грамадзянска-патрыятычны і вектар асобаснага росту і прафесійнага самавызначэння навучэнцаў. Наладжана супрацоўніцтва профільных класаў прафесійнай накіраванасці (аграрных, педагагічных) з Гродзенскім занальным інстытутам раслінаводства НАН Беларусі. Пра гэта расказаў начальнік раённага аддзела адукацыі, спорту і турызму Павел Тарчынскі.

У Мінскай вобласці завяршыўся трэці этап рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах. 925 вучняў 8—11 класаў устаноў агульнай сярэдняй, прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі сталічнага рэгіёна прадэманстравалі свае веды па 18 вучэбных прадметах. Выкананне навучэнцамі алімпіядных заданняў ацэньвала кампетэнтнае журы, у склад якога ўвайшлі 176 выкладчыкаў. Гэта спецыялісты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, БДУ, БДПУ імя Максіма Танка, БДУІР, БНТУ, МДЛУ і іншых устаноў вышэйшай адукацыі краіны.

Настаўніца геаграфіі сярэдняй школы № 190 Мінска Ала Вячаславаўна Алешка штогод рыхтуе вучняў творчай групы "Юны даследчык" да навукова-даследчых, экалагічных і краязнаўчых конкурсаў. Яе навучэнцы са сваімі работамі становяцца пераможцамі шматлікіх конкурсаў. Ала Вячаславаўна падтрымлівае цесныя сувязі са спецыялістамі навуковых і вытворчых арганізацый, у тым ліку Інстытута прыродакарыстання НАН Беларусі, Інстытута эксперыментальнай батанікі НАН Беларусі, якія прадастаўляюць свае лабараторыі, неабходныя матэрыялы, кансультуюць і дапамагаюць школьнікам. Шматгадовы вопыт педагога па арганізацыі даследчай дзейнасці навучэнцаў летась быў адзначаны прэміяй Мінгарвыканкама.

У ХXVIII Рэспубліканскім турніры юных фізікаў, які прайшоў у Ліцэі БДУ, прынялі ўдзел 16 каманд з Беларусі, а таксама ў якасці гасцей дзве каманды з Расіі (Варонежа і Даўгапруднага). У склад журы ўвайшлі навукоўцы БДУ, БНТУ, НАН Беларусі, кіраўнікі каманд і былыя ўдзельнікі турніру.

У трэцім этапе рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах у Мінску сёлета прынялі ўдзел каля 1500 вучняў. Спаборніцтвы па матэматыцы праходзілі на базе сталічнай сярэдняй школы № 19 імя Янкі Купалы для 171 вучня 8—11-х класаў, у тым ліку 53 дзяўчынак і 118 хлопчыкаў. Прайшлі два (тэарэтычныя) туры матэматычнай алімпіяды. У склад журы ўвайшлі прадстаўнікі БДУ і Інстытута матэматыкі НАН Беларусі, у тым ліку былыя пераможцы рэспубліканскіх і міжнародных алімпіяд.

Настаўніца хіміі сярэдняй школы № 22 Мінска выдатнік адукацыі Лілія Францаўна Казак, былы малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута агульнай і неарганічнай хіміі НАН Беларусі, за сваю педагагічную дзейнасць падрыхтавала не адзін дзясятак пераможцаў гарадскіх і рэспубліканскіх алімпіяд па хіміі, а таксама пяць пераможцаў міжнародных спаборніцтваў.

У Маладзечанскую спецыяльную агульнаадукацыйную школу-інтэрнат прыязджаюць з усіх куточкаў Беларусі і з-за мяжы для таго, каб пераняць карысны вопыт навучання і выхавання дзяцей з абмежаваннямі. Школа-інтэрнат з’яўляецца пастаянна дзеючай эксперыментальнай пляцоўкай лабараторыі сінтэзу маўлення Аб’яднанага інстытута праблем інфарматыкі НАН Беларусі па праекце “Апрабацыя сучасных інфармацыйных прадуктаў”, які накіраваны на ўкараненне ў адукацыйны працэс сучаснага праграмнага забеспячэння для невідушчых людзей, у прыватнасці, новага гукавога сінтэзатара маўлення і дадаткаў да яго.

На І адукацыйны біялагічны форум “Матыў. Развіццё. Будучыня” сабраліся навучэнцы і педагогі, студэнты, выкладчыкі ўніверсітэтаў і навукоўцы. На форуме з публічнымі навукова-папулярнымі лекцыямі перад педагогамі і навучэнцамі выступілі навукоўцы біялагічнага факультэта БДУ, факультэта прыродазнаўства БДПУ імя Максіма Танка, БДМУ, Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В.Ф.Купрэвіча НАН Беларусі, Інстытута генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі, супрацоўнікі ЦБС НАН Беларусі. З лекцыямі выступілі загадчык лабараторыі мадэлявання генетычных працэсаў Інстытута генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі Сяргей Яўгенавіч Драмашка; заслужаны ўрач Рэспублікі Беларусь, члена-карэспандэнт НАН Беларусі Алег Алегавіч Румо.

Два залатыя, сярэбраны і бронзавы медалі прывезлі беларускія школьнікі з Сярэднееўрапейскай матэматычнай алімпіяды, якая праходзіла ў Літве. Кіраўнікамі каманды, якія суправаджалі беларускіх школьнікаў у паездцы, выступілі навуковысупрацоўнік аддзела дыферэнцыяльных ураўненняў Інстытута матэматыкі НАН Беларусі Міхаіл Васільевіч Карпук і студэнтка ФПМІ БДУ Лізавета Манжуліна.

У Мінску прайшоў XVII Рэспубліканскі конкурс юных матэматыкаў. Старшыней журы турніру быў загадчык аддзела дыфферэнцыяльных ураўненняў Інстытута матэматыкі НАН Беларусі Яўген Канстанцінавіч Макараў.

Падведзены вынікі XIX Рэспубліканскага конкурсу даследчых работ навучэнцаў агульнаадукацыйных устаноў. Ілья Навасельскі прадставіў работу аб біяканверсіі другасных сцёкаў свінагадоўчых комплексаў мікраводарасцямі для атрымання біядызеля. У юнака ужо наладжана супрацоўніцтва з НПЦ НАН Беларусі па механізацыі сельскай гаспадаркі.

З 5 па 10 снежня ў Мінску на базе гімназіі-каледжа мастацтваў імя І.В.Ахрэмчыка праходзіў XVI Рэспубліканскі турнір юных матэматыкаў. Старшынёй журы турніру быў доктар навук, прафесар, загадчык аддзела дыферэнцыяльных ураўненняў Інстытута матэматыкі НАН Беларусі Яўген Канстанцінавіч Макараў. Падчас узнагароджання пераможцаў ён выступіў з ацэнкай выступленняў каманд.

У Інданэзіі на востраве Балі праходзіла 25-я Міжнародная біялагічная аліпміяда. Беларуская каманда заваявала сярэбраны і бронзавы медалі, а таксама атрымала пахвальны водзыў. Перадалімпіядныя зборы традыцыйна праходзілі на базе біяфака БДУ, кіраўнікі беларускай каманды - дацэнт кафедры фізіялогіі чалавека і жывёл БДУ кандыдат біялагічных навук Дзмітрый Барысавіч Сандакоў і аспірант Інстытута генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі, настаўнік ліцэя БДУ Васіль Сяргеевіч Панкратаў

У спартыўна-аздараўленчым комплексе БДУ "Брыганціна" прайшло ўрачыстае адкрыццё XIX Рэспубліканскай летняй навукова-даследчай школы навучэнцаў і настаўнікаў, а таксама IX Мінскага гарадскога профільнага летніка і V Мінскага абласнога фізіка-матэматычнага летніка. Расклад у комплексы такі, каб дзеці паспелі ўсё - і адпачыць як след, і сур'ёзна папрацаваць над рашэннем складаных тэарэтычных і практычных задач. Навуковай і даследчай падрыхтоўкай дзяцей у "Брыганціне" займаецца больш за 40 выкладчыкаў БДУ і вучоных НАН Беларусі

З 2007 года ў Маладзечанскай спецыяльнай агульнаадукацыйнай школе-інтэрнаце № 2 для дзяцей з парушэннямі зроку дзейнічае навуковае таварыства навучэнцаў "Пошук". Даследчыя праэкты школьнікаў атрымліваюць дыпломы на раённых, абласных, рэспубліканскіх і міжнародных навукова-практычных канферэнцыях і конкурсах. У планах таварыства - рэлізацыя сумеснага праэкта з лабараторыяй сінтэзу маўлення Аб'яднанага інстытута праблем інфарматыкі НАН Беларусі.

XV Рэспубліканскі турнір юных матэматыкаў прайшоў з 7 па 11 снежня на базе гімназіі-каледжа мастацтваў імя І.В.Ахрэмчыка. Яго арганізатары — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь і Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. У спаборніцтвах прынялі ўдзел 15 каманд з пяці рэгіёнаў Беларусі, а таксама каманда Расійскай Федэрацыі. У склад журы і “задачнага” камітэта турніру, што займаўся распрацоўкай задач, сёлета ўваходзілі 7 дактароў і 17 кандыдатаў навук, у тым ліку прадстаўнікі Расіі і Францыі. Старшынёй журы, як і ва ўсе апошнія гады, быў доктар фізіка-матэматычных навук загадчык аддзела Інстытута матэматыкі НАН Беларусі Яўген Канстанцінавіч Макараў.

Днямі з Тайваня вярнулася каманда беларускіх школьнікаў – удзельнікаў XXVI Міжнароднага турніру юных фізікаў. Беларусы – на 17 месцы. Падрыхтоўка юных фізікаў вялася на базе ліцэя БДУ, фізічнага факультэта ўніверсітэта і Інстытута цепла- і масаабмену НАН Рэспублікі Беларусь.

Днямі ў спартыўна-аздараўленчым комплексе БДУ «Брыганціна» пад Радашковічамі прайшло ўрачыстае закрыццё XVIII Рэспубліканскай летняй навукова-даследчай школы навучэнцаў і настаўнікаў. Заняткі з навучэнцамі ў летняй школе праводзілі больш як 40 выкладчыкаў розных універсітэтаў республікі і НАН Беларусі – дактары і кандыдаты навук, кіраўнікі каманд нашай краіны на міжнародных алімпіядах, турнірах, канферэнцыях.

44-я міжнародная алімпіяда па фізіцы (IPhO) праходзіла сёлета ў Капенгагене (Данія) на базе Дацкага тэхналагічнага ўніверсітэта. У спаборніцтвах прынялі ўдзел каманды з 83 краін. Беларускія школьнікі прывезлі тры сярэбраныя медалі і два бронзавыя. «Разам са мной за арганізацыю і правядзенне вучэбных збораў адказваў навуковы супрацоўнік Інстытута цепла- і масаабмену НАН Беларусі выкладчык Ліцэя БДУ Антон Мішчук, дапамагалі нам студэнты фізічнага факультэта ўніверсітэта, пераможцы міжнародных алімпіяд мінулых гадоў. Вучэбныя зборы праходзілі ў тры этапы. Асаблівасць нашага ўдзелу ў міжнароднай алімпіядзе заключалася ў тым, што ў каманду трапілі толькі адзінаццацікласнікі» - расказаў навуковы кіраўнік каманды загадчык кафедры камп’ютарнага мадэлявання фізічнага факультэта БДУ Анатоль Іванавіч Слабадзянюк.

Днямі ў сталічным яслях-садзе № 62 Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі прайшоў конкурс «Кіраўнік фізічнага выхавання - 2013» сярод педагогаў дашкольных устаноў, падведамасных акадэміі. Арганізатарам мерапрыемства стаў Беларускі прафсаюз работнікаў НАН. Адказная за правядзенне конкурсу – Камісія прафсаюза па рабоце сярод дзяцей, якую ўзначальвае загадчык ясляў-сада № 434 НАН З.А. Сташкевіч.

Выступленне беларускіх школьнікаў на 43-й Міжнароднай алімпіядзе па фізіцы, якая прайшла ў Таліне з 15 па 24 ліпеня, было вельмі паспяховым: усе пяцёра вучняў атрымалі медалі. Падрыхтоўкай нашых вучняў да спаборніцтваў займаліся іх настаўнікі фізікі, а таксама загадчык кафедры камп'ютарнага мадэліравання фізічнага факультэта БДУ Анатоль Іванавіч Слабадзянюк і навуковы супрацоўнік Інстытута фізікі НАН Беларусі Антон Анатольевіч Мішчук.

З 4 па 10 ліпеня Мінск наведала польская дэлегацыя, у склад якой уваходзілі 17 настаўнікаў беларускай мовы са школ Беласточчыны. Для іх беларускія вучоныя, сярод якіх былі супрацоўнікі Інстытута мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАН Беларусі, чыталі лекцыі па найбольш актуальным тэмам.