«Великая Победа: наследие и наследники» — тема V Белорусских Рождественских чтений, которые проходят в Минске 29 — 30 ноября. В Доме прессы состоялась встреча организаторов форума и журналистов. Чтения организует Белорусская православная церковь при поддержке министерств культуры, здравоохранения, образования, труда и социальной защиты, Национальной академии наук Беларуси.

Развитие страны в цифровой среде обсуждалось 14 октября на большом совещании у Главы государства. Среди поднятых вопросов — и целесообразность появления в стране отдельного «хай-тек-университета», и усовершенствование системы управления информатизационными процессами. Наиболее образными проявлениями IT-реальности являются разворачивающаяся новая промышленная революция — «Индустрия 4.0» — и формирующийся в связи с ней новый менталитет людей, построенный на широкой интеллектуализации, или, по-иному, «Общество 2.0». Какие вызовы вместе с ними следуют, рассуждает председатель Президиума НАН Беларуси Владимир Гусаков.

Кніга "Грушевские переулки миллионеров" вядомага беларускага навуковўца і пісьменніка Ігара Малевіча - гэта памяць пра горад, пра час, крывыя завулкі і мінчанаў раёна, што знікае, - мінскай старой Грушаўкі. Прэзентацыя кнігі адбылася ў мінскай бібліятэцы імя А. С. Пушкіна. З падзякай аўтару выступіў на прэзентацыі акадэмік НАН Беларусі Я. Бабосаў.

У продажы з'явілася манаграфія Святланы Казловай "Аграрная палітыка нацыстаў у заходняй Беларусі". У 2006-2014 гг. аўтар працавала навуковым супрацоўнікам аддзела ваеннай гісторыі і міждзяржаўных адносін Інстытута гісторыі НАН Беларусі. Навуковы рэдактар манаграфіі - доктар гістарычных навук Аляксей Літвін.

О том, что в белорусской традиционной культуре можно считать аналогом правил фэншуй, рассказывают старшие научные сотрудники Центра исследований белорусской культуры, языка и литературы Национальной академии наук Беларуси Татьяна Кухаронак и Сергей Грунтов.

Кніга “Победа одна на всех. Беларусь–Узбекистан” выйшла ў выдавецтве “Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі” летам 2019-га. Над праектам працавалі ўзбекскія ды беларускія навукоўцы. Дапоўнены варыянт кнігі павінен з’явіцца да 75-годдзя Перамогі. Такі пункт ёсць у Плане намераў у Міжурадавай камісіі. Гэта будзе сумеснае выданне навукоўцаў-гісторыкаў Акадэміі навук Узбекістана і НАН Беларусі — па два аўтары з кожнага боку. Так супрацоўнічаюць акадэмічныя Інстытуты гісторыі.

У Вільнюсе 22 лістапада прайшло перазахаванне парэшткаў Кастуся Каліноўскага ды іншых герояў Паўстання 1863-1864 гадоў. Беларускі бок удзельнічаў у працы па ідэнтыфікацыі знойдзеных парэшткаў Кастуся Каліноўскага. Літву наведвала афіцыйная група беларускіх экспертаў з НАН Беларусі.

12 лістапада ў Нацыянальным архіве Рэспублікі Беларусь адбыўся круглы стол, прысвечаны выхаду новых кніг серыі "Беларусь памятае: у імя жыцця і міру". Тэксты выданняў былі складзеныя супрацоўнікамі Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Старшы навуковы супрацоўнік аддзела ваеннай гісторыі Інстытута гісторыі Аляксандра Кузняцова-Цімонава, якая прымала ўдзел у стварэнні тэкстаў для кнігі, падкрэсліла, што перад аўтарамі стаяла задача данесці да чытача спецыфіку гісторыі нацысцкай акупацыі і ўнікальнасць народнага супраціву менавіта з беларускага пункту гледжання.

На выставке высоких технологий, робототехники, мехатроники и стартапов во время II Форума регионов Беларуси и Украины сотрудники Института физиологии НАН Беларуси представили программно-аппаратный комплекс GPS-Кардио. Главная особенность устройства — постоянный контроль сердечного ритма и регистрация кардиограммы в режиме реального времени. Как скоро новинка будет доступна широкому кругу людей, сможет ли аппарат диагностировать болезни сердца на ранних стадиях и над какими еще разработками сейчас трудятся в области кардиологии? На эти вопросы отвечают директор Института физиологии Сергей Губкин, который стал автором этого изобретения, и инженеры Виктор Казакевич и Сергей Васюкевич.

Поскольку обеспеченность энергетическими ресурсами становится одним из важнейших факторов экономического роста, исследования, посвященные трендам развития топливно-энергетического рынка, имеют особую значимость для государства. Подробно об этом рассказывает советник-консультант Белорусского института стратегических исследований(до 2019 - старший научный сотрудник Центра управления знаниями и компетенциями Института философии НАН Беларуси) Виталий Демиров.

У Выдавецкім доме "Беларуская навука" выйшаў альбом "Беларускі іканапіс XVI - першай паловы XX ст." У альбоме прадстаўлены помнікі іканапісу са сбору Музея старажытнабеларускай культуры Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі.

Одними из первых изменения в обществе замечают социологи. О том, что сегодня актуально актуально для белорусов, готовы ли мы принять инновации и быстро освоить новые возможности цифрового мира, рассказывает директор Института социологии НАН Беларуси Геннадий Коршунов.

Как сберечь общую память и не допустить ее фальсификации? Эта тема стала основной в дискуссии парламентского семинара, в котором участвовали историки, социологи, политологи и представители молодежных организаций из Беларуси и России. Высказался о проблеме и заведующий сектором Аппарата Национальной академии наук Беларуси Ярослав Безлепкин.

Член-корреспондент НАН Беларуси Игорь Марзалюк представляет статью С. Е. Рассадина, по сути являющуюся частью его неизданной работы по генезису белорусской символики и детальному изучению ее в XX веке.

Становление исторической науки в БССР происходило в сложные и противоречивые 1920-е годы. Ведущую роль получила марксистско-ленинская методология, чье утверждение связано с именем советского партийного деятеля, историка, члена-корреспондента АН БССР Самуила Хаимовича Агурского.

Отечественный противоопухолевый препарат фотолон в представлении не нуждается — это одно из достижений нашей науки и фармпромышленности. Но не единственный пример белорусской разработки, предназначенной для фотодинамической терапии онкозаболеваний. Ученые Института биоорганической химии НАН Беларуси синтезировали соединения, способные стать основой для линейки инновационных лекарств. Подробно рассказывают руководитель лаборатории химии липидов Александр Михальчук и старший научный сотрудник лаборатории химии липидов Анатолий Чехольский.

14 лістапада Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры сумесна з Музеем старажытнабеларускай культуры Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адкрылі выстаўку "Ёсць чары ў забытым, старадаўным..."

25 кастрычніка ў Карэліцкай раённай бібліятэцы прайшлі XIII Карэліцкія краязнаўчыя чытанні на тэму "Мінулае і сучаснае Карэліцкага краю". Удзельнікі чытанняў змаглі пачуць цікавыя і змястоўныя выступленні 18 дакладчыкаў, сярод якіх загадчык аддзела крыніцазнаўства і археалогіі Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксандр Доўнар, старшы навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы НАН Беларусі Ігар Шаладонаў, малодшыя навуковыя супрацоўнікі Інстытута гісторыі НАН Беларусі Таццяна Даўгач і Ягор Сурскі.

Закон «О производстве и обращении органической продукции», над которым более пяти лет работало Министерство сельского хозяйства и продовольствия совместно с НАН, другими государственными органами и который подписан Президентом в прошлом году, вступил в силу. Разработан не один десяток нормативных документов и подзаконных актов, многие из которых сгармонизированы с законодательствами Европейского союза и Евразийского экономического союза, что позволяет регулировать экспорт и импорт такой продукции.

Ученые готовят новый "Тлумачальны слоўнік беларускай мовы" и словарь белорусских говоров, сообщает директор Института языкознания имени Якуба Коласа Центра исследований белорусской культуры, языка и литературы НАН Беларуси Игорь Копылов.

Важная частка праекту ПРААН-ГЭФ - вывучэнне традыцыйных ведаў, звязанных з выкарыстаннем генетычных рэсурсаў расліннага і жывёльнага свету ў розных сферах народнага жыцця. Падрабязна распавядае старшы навуковы супрацоўнік Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Яніна Грыневіч.

Сёння, як і шмат стагоддзяў таму, дзікарослыя расліны нароўні з акультуранымі застаюцца важная крыніцай харчавання, лекаў і народных сродкаў. Пра ролю дзікарослых раслінаў у сістэме харчавання беларусаў распавядае старшы навуковы супрацоўнік Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Яніна Грыневіч.

Старший научный сотрудник Института истории НАН Беларуси Александра Кузнецова-Тимонова рассказывает о белорусском следе на полях Англо-бурской войны.

В вышедший недавно рейтинг белорусских городов вошли только те города Беларуси, которые имеют более 50 тысяч человек. В этих городах живет почти две трети белорусского населения. Рейтинг белорусских городов составил Центр новых идей. В 2015 году ученые Национальной Академии наук Беларуси также составляли рейтинг белорусских городов, в которых, по мнению белорусов, лучше всего живется.

За шэсць дзён лістапада 11 тэатраў з Беларусі, Расіі, Украіны і Грузіі паказалі на бабруйскай сцэне 12 спектакляў. Асаблівасць фестывалю ў тым, што на ім прадстаўлены выключна творы беларускіх драматургаў. Фестываль быў больш насычаны спектаклямі, чым папярэднія, з'явіліся новыя госці, адзначыла загадчык аддзела тэатральнага мастацтва Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Вераніка Ярмалінская.

"Воины-армяне в боях за Беларусь (1941–1944 гг.)" — такое выданне выйшла ў свет у выдавецтве "Беларуская навука". Праект рэалізаваны Фондам развіцця й падтрымкі армяназнаўчых даследаванняў "АНИВ" сумесна з Інстытутам гісторыі НАН Беларусі. Дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі Вячаслаў Даніловіч адзначыў, што кніга не мае аналагаў. Актыўны ўдзел у працы над выданнем прымаў і загадчык аддзела ваеннай гісторыі Беларусі Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксей Літвін.

Участниками акции «Во славу общей Победы» стали волонтеры движения «Доброе Сердце»: студенты Белорусского государственного университета культуры и искусств и учащиеся средних школ № 1, 90. Добровольцы благоустроили территорию братской могилы, расположенной в Колядичах. С историей захоронения собравшихся познакомил заместитель председателя Совета молодых ученых Национальной академии наук Беларуси Станислав Юрецкий.

Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі адзначыў 90-годдзе. Саюз пісьменнікаў Беларусі далучыўся да шматлікіх віншаванняў. Важкасці юбілейным урачыстасцям надало правядзенне I Міжнароднага навуковага кангрэса "Беларуская мова галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы". Удзельнікаў урачыстасці павіталі старшыня Прэзідыума НАН Беларусі Уладзімір Гусакоў і дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Капылоў.

25 кастрычніка адбылася навукова-практычная канферэнцыя "Мінулае і сучаснасць Карэліцкага краю". Удзел у ёй узялі ў тым ліку малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі Кірыл Мядзведзеў, загадчык аддзела крыніцазнаўства і археаграфіі Інстытута гістоырыі НАН Беларусі Аляксандр Доўнар, навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі Ягор Сурскі, малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі Таццяна Даўгач, супрацоўнік Інстытута літаратуразнаўства НАН Беларусі Ігар Шаладонаў.

Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі адзначае юбілей. За 90 гадоў вучонымі былі створаны фундаментальныя працы, многія з якіх не маюць аналагаў у сусветнай мовазнаўчай гісторыі. Юбілею ўстановы быў прысвечаны першы Міжнародны кангрэс «Беларуская мова — галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы». Дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Капылоў адзначыў, што распрацоўкі інстытута маюць не толькі навуковае і практычнае значэнне, яны выконваюць важную ідэалагічную функцыю. Дзякуючы нашым мовазнаўцам на пачатку ХХІ стагоддзя беларуская мова з'яўляецца высокаразвітой літаратурнай мовай, заўважыў старшыня Прэзідыума НАН Беларусі акадэмік Уладзімір Гусакоў.

В одной из школ Мстиславского района работают над инновационными проектами. Итогом кропотливой работы в этом направлении стало блестящее выступление учащихся на международной научно-практической конференции "Мстиславль и Мстиславский край: история, события, люди". По итогам работы учащиеся отмечены дипломами Института истории НАН Беларуси.

В Совете Республики седьмого созыва столицу будут представлять среди прочих главный ученый секретарь НАН Беларуси Андрей Иванец, диреткор Минского НПЦ хирургии, трансплантологии и гематологии Олег Руммо и др.

Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа, адна са страэйшых навукова-даследчых устаноў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, адзначыў сваё 90-годдзе. З нагоды юбілею 31 кастрычніка ў Прэзідыуме НАН Беларусі адбылося ўрачыстае пасяджэнне і адкрыццё Першага міжнароднага навуковага кангрэса "Беларуская мова - галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы (да 90-годдзя Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа)".

На пачатку года рэдакцыя часопіса "Роднае слова" сумесна з Інстытутам мовазнаўства НАН Беларусі абвясцілі конкурс навукова-даследчых работ у галіне мовазнаўства "Ад прадзедаў спакон вякоў нам засталася спадчына...". Пераможцаў конкурсу віталі і ўзнагароджвалі акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі Аляксандр Каваленя, першы намеснік дырэктара па навуковай рабоце Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Аляксандр Лукашанец, дырэктар Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі Ігар Капылоў, галоўны рэдактар часопіса "Роднае слова" Наталля Шапран.

31 кастрычніка і 1 лістапада ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі прайшоў Першы міжнародны кангрэс "Беларуская мова — галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы", прысвечаны 90-годдзю з дня заснавання аднаго з найстарэйшых інстытутаў у сістэме Акадэміі навук — Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі. У прадстаўнічым міжнародным форуме ўзялі ўдзел больш за 130 навукоўцаў-беларусістаў з Беларусі, Расіі, Украіны, Польшчы, Чэхіі, Літвы.

Новый замок в центре Гродно продолжает преподносить археологические сюрпризы. На прошлой неделе ученые нашли печать Владимира Мономаха. Артефакт сохранился практически в идеальном состоянии, рассказывают археологи из Национальной академии наук Беларуси.

У кожным з рэгіёнаў Беларусі месцяцца свае адметныя гісторыі: пра тое, што было ці што яшчэ толькі запланавана, пра паездкі за мяжу і поспехі нашых калектываў на міжнародных фестывалях ці фальклорных конкурсах у межах Беларусі, пра невялікія імпрэзы ў сельскім клубе ці пра маштабныя мерапрыемствы ў гарадскім або раѐнным Цэнтры культуры... Напрыклад, метадыст Карэліцкай раѐннай бібліятэкі Наталля Казарэз паведамляе пра XIII Карэліцкія краязнаўчыя чытанні, што ладзіліся 25 кастрычніка ў раённай "кніжніцы". Сярод дакладчыкаў былі краязнаўцы і навукоўцы, у тым ліку прадстаўнікі вышэйшых навучальных устаноў краіны, Інстытута гісторыі і Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы НАН Беларусі.

Белорусские ученые разрабатывают новый препарат, способный разрушить раковые клетки. Исследования проходят в Институте физики Национальной академии наук. Помогает в работе высокочувствительный лазерный дозиметр. С помощью прибора можно отследить появление и исчезновение активной формы кислорода. За исследования в этой области медицины и физиологии американские ученые в этом году получили Нобелевскую премию!

Жители столицы обеспокоены состоянием белорусских лесов: столица окружена полосами сухого ельника, порубочные остатки бросают в лесных массивах. По мнению ученых, переживания людей о якобы неухоженных лесах связаны с недостаточной информированностью о принципах ведения лесного хозяйства и лесопользования. Подробнее рассказывают специалисты Института леса НАН Беларуси и Института экспериментальной ботаники им. В. Ф. Купревича НАН Беларуси.

До сих пор Октябрьская революция остается предметом споров и дискуссий среди историков. Оценки звучат разные, но при всей противоречивости вопроса невозможно отрицать главное: революция оказала колоссальное влияние на последующий ход истории и стала поворотным моментом в формировании белорусской государственности. Почему же именно большевики оказались во главе этого процесса и в чем его исторический смысл и уроки, рассуждают специалисты, в том числе заведующий отделом новейшей истории Беларуси Института истории Национальной академии наук Беларуси Сергей Третьяк.

Напрыканцы кастрычніка ў Мінскай вобласці прайшоў XXII конкурс работ даследчага характару (канферэнцыя). Cёлета на конкурс паступіла 736 работ навучэнцаў устаноў агульнай сярэдняй і прафесійнай адукацыі з усіх раёнаў Мінскай вобласці. Найбольшая іх колькасць была заяўлена ў секцыях "Гісторыя: культурная спадчына і сучаснасць" (76 работ) і "Біялогія" (60 работ). Журы, у склад якога ўвайшлі вучоныя, спецыялісты Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Нацыянальнага інстытута адукацыі, Рэспубліканскага інстытута вышэйшай школы, беларускіх УВА, Мінскага абласнога інстытута развіцця адукацыі, адабрала лепшыя работы.

На чарговым пасяджэнні экспертнай рады па перакладзе заканадаўчых актаў на беларускую мову сёння адобраны і рэкамендаваны да размяшчэння на Нацыянальным прававым інтэрнэт-партале пераклад Выбарчага кодэкса на беларускую мову.

У Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі прайшлі навуковыя чытанні, прысвечаныя 70-годдзю з дня нараджэння і 30-годдзю беларусазнаўчай дзейнасці ксяндза-каноніка Уладзіслава Завальнюка. З дакладамі і навуковымі паведамленнямі выступілі першы намеснік дырэктара Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Аляксандр Лукашанец, дырэктар Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа АНН беларусі Угар Капылоў і іншыя.

1 ноября 2019 года на базе технолого-биологического факультета состоялся научный семинар «Инвазивные виды: угроза биологическому разнообразию», организованный кафедрой биолого-химического образования.

В Гродно на базе Института биохимии активных соединений прошла международная конференция, где обсуждалось губительное влияние этанола и продуктов его распада на организм человека.

Замковая гора в Копыле - исторический центр и визитная карточка города. Три года назад местные власти решили возродить здесь средневековое городище. Один из самых активных сторонников превращения Копыля в туристический центр - известный археолог и профессор Центра исследований белорусской культуры, языка и литературы НАН Беларуси Леонид Колединский. Ученый проводит раскопки на Замковой горе с 1996 года.

Свинцовую вислую печать Владимира Мономаха обнаружили археологи при раскопках рядом с Новым замком в Гродно. Ученые взялись за исследование этого участка земли после того, как было принято решение о прокладке новой канализации, которая пройдет в обход технической подстанции. Раскопки в местах прокладки коммуникаций вот уже полтора года курирует старший научный сотрудник Института истории Национальной академии наук Беларуси Иван Спирин. Именно он и обнаружил редкий артефакт.

Да 450-годдзя з моманут падпісання Люблінскай уніі ў Нацыянальным гістарычным музеі Беларусі адкрылася выстаўка "Вольныя з вольнымі, роўныя з роўнымі", арганізаваная Польскім інстытутам у Мінску. На выстаўцы прадстаўлена гістарычная рэканструкцыя акта Люблінскай уніі са збору Музея гісторыі Польшчы, экспазіцыю таксама дапаўняюць гістарычныя хронікі, статут ВКЛ 1588 года з фондаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі.

Избирательный кодекс и Кодекс о браке и семье переведены на белорусский язык. Об этом сообщил журналистам БЕЛТА директор Института языкознания имени Якуба Коласа Центра исследований белорусcкой культуры, языка и литературы Национальной академии наук Беларуси Игорь Копылов во время первого международного конгресса по белорусскому языку "Беларуская мова — галоўная гісторыка-культурная каштоўнасць нацыі і дзяржавы"

Какие традиции сохранились в похоронных ритуалах и как поминали родных и близких на Дзяды, которые белорусы отмечают 2 ноября, рассказывает старший научный сотрудник Центра исследований белорусской культуры, языка и литературы Национальной академии наук Беларуси Татьяна Кухаронак.