Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

16.10.2017

Вучоныя Інстытута прыкладной фізікі НАН Беларусі распрацавалі прыбор, які не мае аналагаў у свеце

Вучоныя Інстытута прыкладной фізікі НАН Беларусі ў 2017 годзе распрацавалі праграмна-апаратны комплекс ІСУМ-1. Ён прызначаны для вымярэння модуля пругкасці і цвёрдасці сучасных кампазіцыйных графітавых і вугляродных матэрыялаў і неразбуральнага кантролю вырабаў з іх. ІСУМ-1 не мае аналагаў у свеце і распрацаваны для выкарыстання ў авіякасмічнай прамысловасці (для кантролю вузлоў турбанасосных агрэгатаў вадкасных ракетных рухавікоў, соплавых насадкак), а таксама ў іншых галінах, у якіх ужываюцца вырабы з графітавых і вугляродных матэрыялаў. Прыбор укаранёны на прадпрыемстве “НТЦ Эталон” (РФ), які ўваходзіць у склад карпарацыі “Раскосмас”.

Сярод апошніх распрацовак вучоных - шэраг інавацыйных прыбораў: партатыўны лічбавы цвердамер ТПЦ-7 і прыбор ІПМ-1Б. Партатыўны лічбавы цвердамер ТПЦ-7 прызначаны для вымярэння цвёрдасці вырабаў з любых металічных матэрыялаў у машынабудаванні, нафтахімічнай галіне, трубаправодным транспарце і дазваляе павысіць бяспеку эксплуатацыі адказных аб’ектаў. Адметнай асаблівасцю з’яўляецца рэжым кантролю няцвёрдых канструкцый (трубаправодаў, бэлек, металаканструкцый), які дазваляе вымяраць цвёрдасць і мяжу трываласці вырабаў з таўшчынёй сценкі ад 5,5-6 мм. Прыбор не пашкоджвае паверхню вырабу, таму можа выкарыстоўвацца для кантролю нават чыставых спалучаных паверхняў.

Прыбор ІПМ-1Б прызначаны для вымярэння трываласці бетону па методыках СТБ 2264-2012 і ГОСТ 22690-88 у прамыслова-грамадзянскім і аўтадарожным будаўніцтве. Для прымянення распрацаваных метадаў кантролю і прыбораў быў распрацаваны і ўведзены ў дзеянне дзяржаўны стандарт СТБ 2495-2017 “Кантроль неразбуральны. Вызначэнне фізіка-механічных характарыстык канструкцыйных матэрыялаў метадамі індэнціравання”.

Дзяржаўнай навуковай установай “Інстытут прыкладной фізікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі” распрацаваны цэлы комплекс малагабарытных шматфункцыянальных прыбораў для неразбуральнага кантролю (неразбуральны кантроль - кантроль уласцівасцей і дэфектаў матэрыялу без разбурэння вырабу) розных матэрыялаў - металаў і сплаваў, палімераў, рызін, будаўнічых матэрыялаў (бетонаў, асфальтаў, бітумаў), вугляродных кампазітаў. Прыборы прызначаны для дакладных і аператыўных вымярэнняў фізіка-механічных уласцівасцей матэрыялаў (цвёрдасці, мяжы цякучасці, трываласці, модуля пругкасці і інш.) У любых умовах - лабараторных, вытворчых, палявых - без разбурэння або пашкоджання вырабаў. Фізіка-механічныя паказчыкі вельмі важныя ў інжынернай практыцы, паколькі па іх вызначаецца якасць вырабаў, а таксама магчымасць далейшай эксплуатацыі патэнцыйна небяспечнага абсталявання, напрыклад, нафта-і газаправодаў, адказных элементаў складанага тэхналагічнага абсталявання.