Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

КАПУЦКІ Фёдар Мікалаевіч

Фёдар Мікалаевіч Капуцкі (н. 10.01.1930, в. Селівонаўка, Маладзечненскага р-на, Мінскай вобл. – 24.12.2017), хімік. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1994; чл.-кар. з 1989), доктар хімічных навук (1984), прафесар (1978). Заслужаны работнік вышэйшай школы БССР (1976).

Навуковыя працы ў галіне структурнай і хімічнай мадыфікацыі цэлюлозы і яе вытворных. Патлумачыў уплыў арганічных растваральнікаў рознай прыроды на рэакцыйную здольнасць аксіду азоту і цэлюлозы, усталяваў уплыў амартызацыі цэлюлозы і прапанаваў механізм выбарчага акіслення цэлюлозы аксідам азоту і яе прамога растварэння ў сумесях аксіду азоту з электронна-донарнымі растваральнікамі. Растворы цэлюлозы ў новых растваральніках апынуліся прыдатнымі для фарміравання плёнак, мембран, сінтэзу вытворных цэлюлозы. Вылучаны і даследаваны лабільныя вытворныя цэлюлозы, якія адрозніваюцца высокай рэакцыйнай здольнасцю, якія дазваляюць рэгуляваць структурны стан палімера і атрымліваць на яго аснове практычна важныя матэрыялы. Тэрмаакісляльным пераутварэннем цэлюлозных матэрыялаў, мадыфікаваных неарганічнымі злучэннямі, сінтэзаваны высокадісперсных неарганічныя аксіды, керамічныя валакна, ферыты, звышправодныя валакна. Вынікі шматгадовых даследаванняў па механізме акіслення цэлюлозы аксідам азоту, ўплыву розных фактараў на гэты працэс, фізіка-хімічным і сарбцыйных уласцівасцях атрыманых вытворных дазволілі распрацаваць і асвоіць арыгінальную тэхналогію вытворчасці акісленай цэлюлозы і шэрагу эфектыўных пралангаванага дзеяння лекавых прэпаратаў на яе аснове, якія валодаюць кровоостанаўліваюшчым, антымікробным, пратэялітычным, імунастымулюючым, кардыётропным і іншымі дзеяннямі, а таксама эфектыўны энтэрасарбент ў выглядзе тіксатропнага гідрагеля. Адпрацаваны пераважныя варыянты для арганізацыі ў Беларусі вытворчасці ўласных цэлюлозных паўфабрыкатаў на базе сельскагаспадарчай сыравіны (саломы аднагадовых раслін і інш.).

Аўтар больш за 600 навуковых прац, у т.л. 2 манаграфій, 2 падручнікаў, каля 200 вынаходстваў.

Узнагароджаны ордэнам "Знак Пашаны" (1980), медалём Францыска Скарыны (1996).

Асноўныя працы:

  1. Лекарственные препараты на основе производных целлюлозы. Мн.: Университетское, 1989 (совм. с Т.Л. Юркштович).
  2. Физическая химия. Мн.: Высшая школа, 1981 (совм. с С.А. Судариковым).
  3. Катионный олигомер пиперилена: синтез, свойства и применение. Мн.: Універсітэцкае, 1997 (совм. с В.П. Мардыкиным).