Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

СІРАТА Мікалай Мікалаевіч

Мікалай Мікалаевіч Сірата (02.11.1913, Санкт-Пецярбург - 06.01.2006), фізік. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1956), доктар фізіка-матэматычных навук (1951), прафесар (1952). Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі БССР (1968). Заслужаны дзеяч навукі Расійскай Федэрацыі (2004). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Даследаванні па фізіцы металаў, паўправаднікоў, дыэлектрыкаў і фізіка-хімічнаму аналізу. Распрацаваў тэорыю фазавых ператварэнняў, тэорыі ўтварэння метастабільных фаз ў адна – і шматкампанентных сістэмах і палімарфізму простых злучэнняў. Даследаваў механізм і кінэтыку крышталізацыі, вывучыў уплыў магнітных і электрычных палёў на кінэтыку крышталізацыі і фазавых пераходаў. Даследаваў хімічную сувязь у цвёрдых целах, размеркаванне электроннай шчыльнасці ў крышталях, двух– і трохкампанентныя сістэмы ферыту, тэрмадынамічныя ўласцівасці вялікай колькасці паўправадніковых злучэнняў. Распрацаваў методыкі і вызначыў фонавыя спектры крышталяў па рассейванні халодных нейтронаў, па дадзеных нейтронаграфічнага аналізу пабудаваў магнітныя і фазавыя дыяграмы. Развіў тэрмадынаміку ўзбуджаных станаў. Выканаў даследаванні многіх практычна важных матэрыялаў (звышправодзячых, звышцвёрдых, магнітных, паўправадніковых) пры ўздзеянні на іх нізкіх і высокіх тэмператур, інтэнсіўных магнітных палёў і звышвысокіх ціскаў, радыяцыйнага апраменьвання. Прапанаваў арыгінальны спосаб атрымання блокаў кубічнага нітрыду бору.

Аўтар больш за 700 навуковых прац, у т.л. 2 манаграфій, 60 вынаходстваў.

Прэмія Савета Міністраў СССР (1950).

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1967, 1973), медалямі.

Асноўныя працы:

  1. Термодинамика и статистическая физика. Мн., 1969.
  2. Физико-химическая природа фаз переменного состава. Мн., 1970.
  3. Сборник научных трудов. В 11 т. Мн., 1998.
  4. Физика и физико-химический анализ конденсированных сред: Избр. труды. В 2 т. Мн., 2001-2006.