Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

ФЕДАСЮК Валерый Міхайлавіч

Валерый Міхайлавіч Федасюк (н. 17.06.1954, г. Мар'іна Горка, Мінскай вобл.) - вучоны ў галіне фізікі цвёрдага цела. Член-карэспандэнт (2014), доктар фізіка-матэматычных навук (1992). Ганаровы прафесар Універсітэта Сант'яга-дэ-Кампастэла (Іспанія, 1995). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2014).

Выканаў сістэматычныя даследаванні структуры і магнітных уласцівасцяў аморфных і нанакрысталічных магнітамяккіх і магнітажосткіх плёнак сплаваў элементаў групы жалеза з шэрагам металлоідаў і тугаплаўкіх металаў. Змадэляваў і эксперыментальна пацвердзіў працэс перамагнічвання двухслаёвых абменна-звязаных плёнак, а таксама плёнак са стоўбчатым тыпам мікраструктуры і перпендыкулярнай магнітнай анізатрапіяй. Стварыў прыярытэтны кірунак па атрыманні і даследаванню нанаразмерных шматслойных магнітных структур з таўшчынёй слаёў аж да некалькіх атамных слаёўз дапамогай імпульснага электралітычнага асадку. У выніку праведзеных даследаванняў шматслойных сістэм Co/Cu, Fe/Cu, CoNiW/Cu, CoFeP/Cu, Co / Ag і іншых выявіў ролю "павярхоўнай" анізатрапіі мяжы падзелу слаёў ў характары праявы фізічных уласцівасцяў нанаразмерных шматслойных плёнак. Выявіў эфект ізатропнага "гіганцкага" магнітасупраціўлення, абумоўлены пераважным рассейваннем электронаў праводнасці з рознай скіраванасцю спіна на магнітных момантах суседніх нанаслаёў з паўтаральнай антыпараллельной арыентацыяй. Атрымаў і даследаваў сістэмы, якія складаюцца з дыамагнітнай матрыцы і нанаразмерных магнітаупарадкаваных кластараў. Метадамі квантавай магнітаметрыі высветліў ролю ўзаемадзеяння магнітных кластараў у праяве суперпарамагнітных уласцівасцяў такіх сістэм і ўплыву на велічыню іх «гіганцкага» магнітасупраціўлення. Распрацаваў метады атрымання і даследаванні мульціслойных і грануляваных нанапровалак з максімальным эфектам «гіганцкага» магнітасупраціўлення. Атрымаў нанаразмерныя шматслойныя структуры новага "спін-клапаннага" тыпу з унікальнымі магнитарэзістыўнымі ўласцівасцямі. Распрацаваў і запатэнтаваў шэраг нанапамерных магнітных структур, перспектыўных для практычнага выкарыстання.

Аўтар больш за 300 навуковых прац, у тым ліку 14 аўтарскіх і калектыўных манаграфій, больш за 30 аўтарскіх пасведчанняў і патэнтаў.

Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь (2004) за працу "Магнітныя структуры і фізічныя ўласцівасці шматкампанентных сістэм з пераходнымі і рэдказямельнымі элементамі, распрацоўка новых магнітных матэрыялаў, стварэнне і вытворчасць элементаў і прылад электроннай тэхнікі". Прэмія РАН і НАН Беларусі (2015) за цыкл работ "Матэрыялы і плёнкавыя гетэраструктуры для прылад спінтронікі і магнонікі».

Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны (2004), іншымі медалямі.

Асноўныя працы:

  1. Наноструктурные пленки и нанопроволоки. Минск, 2006.
  2. Наноматериалы и нанотехнологии. Минск, 2008 (в соавт.).
  3. Электролитически осажденные пленки и наноструктуры. Минск, 2011 (в соавт.).