Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

ПОТКІН Уладзімір Іванавіч

Уладзімір Іванавіч Поткін (н. 19.07.1953, п. Чырвоныя Бакі, Горкаўскай вобл., Расійская Федэрацыя), хімік. Член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2000). Доктар хімічных навук (1996).

Распрацаваў метады атрымання і правёў даследаванне хімічных уласцівасцяў нітрагалагенбутадыенаў, выявіў іх высокую рэакцыйную здольнасць у працэсах нуклеафільнага вінільнага замяшчэння, што адкрывае іх выкарыстанне ў арганічным сінтэзе. Прапанаваў спосабы селектыўнага замяшчэння нітрагрупы і атамаў галагена, якія дазваляюць паслядоўна ўводзіць у малекулу діена 1, 2, 3 і 4 розных астатку і атрымліваць поліфункцыянальныя злучэнні розных класаў. Распрацаваў метады атрымання розных гетэрацыклічных сістэм з адной і двума нітрагрупамі, а таксама кетагрупай у бакавым ланцугу і падыход да пабудовы цяжкадаступных бензазецінавых і бензазетавых сістэм. Выявіў рэакцыю нітразлученняў, якая прыводзіць да пабудовы ізатіазольнага цыклу. Атрымаў разнастайныя функцыянальныя вытворныя ізатіазолу, у тым ліку недаступны раней ізамер вядомых рострегулюючых прэпаратаў 4,5-діхлорізатіазол-3-карбонавую кіслату, якая валодае высокай песціцыднай актыўнасцю. Распрацаваў хімічныя і электрахімічныя метады сінтэзу замешчаных карбаранаў і металакарбаранаў. Сінтэзаваныя злучэння валодаюць комплексам карысных уласцівасцяў для выкарыстання ў якасці кампанентаў высокатрывалых каразійнастойкіх кампазіцыйных матэрыялаў, тонкаплёнкавых святлоадчувальных пакрыццяў, хімічных сродкаў аховы раслін, антысептыкаў. Шэраг атрыманых рэчываў праявіў высокую проціпухлінную актыўнасць, тіацыана- і галагензамяшчальных дікарбаніда-ундэкабараты перспектыўныя для бор-нейтраназахватной тэрапіі рака.

Аўтар больш за 190 навуковых прац, у тым ліку манаграфіі, 13 вынаходак.

Асноўныя працы:

  1. Полихлор-1,3-бутадиены. Минск: Навука i тэхнiка, 1991 (совм. с Р.В. Кабердиным).
  2. Изотиазолы (1,2-тиазолы): синтез, свойства, применение (совм. с Р.В. Кабердиным) // Успехи химии. 2002. Т. 71. №8.
  3. Synthesis and structure of halogen derivatives of 9-dimethylsulfonium-7,8-dicarba-nido-undecaborane [9-Me2S-7,8-C2B9H11] (в соавт.) // J. Organometal. Chem. 2007. Vol. 692, №23.
  4. Аминовые соли органических кислот: (синтез, свойства, биологическая активность и применение). Нукус: Каракалпакстан, 2009. (в соавт.).
  5. Синтез о(м)-карборансодержащих азометинов. Журнал общей химии. 2012. Т. 82, вып. 3. С. 420–423. (в соавт.).
  6. Функционально замещенные производные ацетилена : синтез, структура, свойства и применение. Saarbrücken : LAP LAMBERT Acad. Publ., 2013. (совм. с Е.А. Дикусаром, А.П. Ювченко).
  7. Синтез и структура комплексов хлорида и бромида меди (II) c 4,5-дихлоризотиазол-N-(2-гидроксиэтил)-3-карбоксамидом (в соавт.) // Доклады НАН Беларуси. 2016. Т. 60, № 3. С. 86–92. 8