Нацыянальная акадэмія навук Беларусі

ШЭЛЕГ Валерый Канстанцінавіч

Валерый Канстанцінавіч Шэлег (н. 26.04.1946, г. Мінск) – вучоны ў галіне тэхналогіі машынабудавання, уключаючы парашковую металургію, матэрыялазнаўства, зварку і ахоўныя пакрыцці. Член-карэспандэнт (2014), доктар тэхнічных навук (1989), прафесар (1991). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (2001).

Работы ў галіне тэорыі і практыкі стварэння порыстых парашковых матэрыялаў і вырабаў з іх рознага прызначэння. Распрацаваў важныя пытанні тэорыі атрымання структур з раўнамерным размеркаваннем пор па памерах па плошчы фільтруючай перагародкі, кіравання характарыстыкамі порыстай структуры эфектыўных капілярна-порыстых парашковых матэрыялаў, характарызаваных ў працэсе эксплуатацыі транспартам вадкасці ў іх пад дзеяннем капілярных сіл. Устанавіў заканамернасці змены структуры і уласцівасцяў порыстых парашковых матэрыялаў у працэсе свабоднага ападку, стварэння біапорыстых, шматслойных структур і з бесперапынна зменлівымі памерамі часу, а таксама атрымання вырабаў з тугаплаўкіх металічных парашкоў (тытан, ніобій, тантал) метадам электраімпульснага спякання, высокапорыстых ячэістых матэрыялаў на аснове сплаваў сістэмы Ni–СД–Аl і керамікі – з аксіду алюмінія. Распрацаваў новыя метады кантролю іх уласцівасцяў і шэраг тэхналагічных працэсаў атрымання такіх матэрыялаў, а таксама абсталяванне, сродкі тэхналагічнага абсталявання і арганізаваў прамысловую вытворчасць на Маладзечанскім заводзе парашковай металургіі.

Аўтар больш за 680 навуковых прац, у тым ліку 19 манаграфій, каля 270 аўтарскіх пасведчанняў і патэнтаў.

Прэмія Ленінскага камсамола Беларусі (1978) за даследаванне і распрацоўку новых цеплаабменных апаратаў з капілярнымі структурамі і іх укараненне ў прамысловасць. Дзяржаўная прэмія СССР (1980) за распрацоўку і ўкараненне ў народную гаспадарку новых порыстых матэрыялаў і вырабаў на аснове металічных парашкоў. Прэмія Савета Міністраў СССР (1987) за распрацоўку і ўкараненне ў народную гаспадарку пранікальных матэрыялаў з высокімі эксплуатацыйнымі ўласцівасцямі. Прэмія НАН Беларусі (1997) за манаграфію «Тэорыя і практыка электраімпульснага спякання порыстых парашковых матэрыялаў».

Асноўныя працы:

  1. Пористые порошковые материалы и изделия из них. Минск, 1987 (в соавт.).
  2. Термодинамические расчеты в практике конструирования и применения сварочных материалов. Минск, 2006 (в соавт.).
  3. Расчет и конструирование агрегатно-модульных гидроблоков управления гидроприводов технологических машин. Гомель, 2010 (в соавт.).
  4. Основы автоматизированного проектирования технологических процессов в машиностроении. Минск, 2012 (в соавт.).
  5. Электроимпульсное полирование сплавов на основе железа, хрома и никеля. Минск, 2014 (в соавт.).