Мікалай Аляксандравіч Карцель (05.05.1937, в. Галяшы, Расонскага р-на, Віцебскай вобл. – 01.04.2013), генетык. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1996; чл.-кар. з 1986), доктар біялагічных навук (1984), прафесар (1991). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (1999).

Асноўныя працы па генетыцы, малекулярнай генетыкі і генетычнай інжынерыі раслін. Даследаваў пытанні генетыкі і селекцыі драўняных раслін, радыяцыйнага мутагенэзу сельскагаспадарчых раслін, праблемы генетычнай і клетачнай інжынерыі вышэйшых раслін. Правёў сістэматычнае вывучэнне ўзаемадзеяння экзагеннай ДНК з геном вышэйшых раслін і абгрунтаваў фундаментальныя палажэнні аб фізіёлага-біяхімічным, цыталагічным і генетычным дзеянні чужароднай ДНК на раслінны арганізм. Распрацаваў тэхналогію атрымання трансгенных раслін шэрагу сельскагаспадарчых культур і стварыў арыгінальныя вектарныя канструкцыі, якія нясуць гаспадарча важныя гены. Атрымаў трансгенныя расліны, якія праяўляюць устойлівасць да фітапатагенаў і насякомых, расліны, здольныя паспяхова расці на глебах, забруджаных цяжкімі металамі і нафтапрадуктамі. Устанавіў ролю простых і складаных паўтаральных паслядоўнасцяў ДНК у структурна-функцыянальнай арганізацыі геному раслін. Выдаў і ўкараніў у практыку метадычныя рэкамендацыі па ДНК-пашпартызацыі гатункаў і ліній раслін. Стварыў насычаную ДНК-маркерамі генетычную карту геному жыта, якая прадстаўляе высокую генетыка-селекцыйную каштоўнасць. Пад яго кіраўніцтвам праводзіліся даследаванні па ДНК-маркер спадарожнай селекцыі сельскагаспадарчых культур, па ідэнтыфікацыі генаў устойлівасці да хвароб, дыягностыцы захворванняў з выкарыстаннем ДНК-маркераў. Выканаў даследаванні па генетычных наступстваў Чарнобыльскай катастрофы. Вынікі вывучэння малекулярна-генетычных асаблівасцяў развіцця папіллярные карціном шчытападобнай залозы ў дзяцей знайшлі адлюстравання ў выдадзеным у ЗША даведніку па раку шчытападобнай залозы (Thyroid Cancer, 2006).

Аўтар больш за 470 навуковых прац, у т.л. 4 манаграфій, 4 вынаходстваў, 8 патэнтаў.

Прэмія Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі 2001 г. за кнігу "Генетыка: энцыклапедычны слоўнік".

Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны (2009).

Асноўныя працы:

1. Генетика в лесоводстве. Мн.: Наука и техника, 1970 (совм. с Е.Д. Манцевичем).
2. Генетическая инженерия. Мн.: Наука и техника, 1980 (совм. с Н.А. Троицким).
3. Эффекты экзогенной ДНК у высших растений. Мн.: Навука i тэхнiка, 1981.
4. Биоинженерия: методы и возможности. Мн.: Ураджай, 1989.
5. Фитогормоны и фитопатогенность бактерий. Мн.: Навука і тэхніка, 1994 (совм. с Е.В. Лобанок, В.В. Фомичевой).
6. Генетика: энциклопедический словарь. Мн.: Тэхналогія, 1999 (совм. с Е.Н. Макеевой, А.М. Мезенко).
7. Биотехнология в растениеводстве. Мн.: Тэхналогія, 2005 (совм. с А.В. Кильчевским).